Εφορμώντας από τις βυζαντινές γειτονιές μιας από τις ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας, θα ανακαλύψουμε έναν υπέροχο ορεινό τόπο με εκπληκτική εναλλαγή τοπιογραφίας.
Copyright photo & text: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Η μονή Τσούκας στον Γράμμο © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Την υπέροχη Καστοριά με τα αρχοντικά της, τα γαληνεμένα της παραλίμνια τοπία, τα μουσεία και τις Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες της, την έχουμε επανειλημμένα παρουσιάσει σε προηγούμενα ταξιδιωτικά μας αφιερώματα.

Πεζόδρομος στη βορινή παραλία της Καστοριάς © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Όμως η φύση γύρω από την παραδοσιακή πόλη της Καστοριάς στην κυριολεξία οργιάζει, τα βουνά Γράμμος και Βίτσι που αγκαλιάζουν τη λεκάνη της λίμνης Ορεστιάδας κρύβουν στον κόρφο τους πανέμορφα χωριά και μια υψηλής αξίας τοπιογραφία. Ο τόπος αυτός παραμένει ακόμη ανεξερεύνητος και αξίζει τον κόπο να του αφιέρωση κάποιος αρκετές ημέρες.

Βίτσι, στο δάσος με τις οξιές © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Αυτήν τη φορά χρησιμοποιώντας τις άριστες υποδομές της Δυτικομακεδονικής πρωτεύουσας, θα προτείνουμε να μας ακολουθήσετε σε έξι υπέροχες διαδρομές που θα μας φέρουν κοντά σε έκπληκτά τοπία, ξεχασμένους οικισμούς, ρυτιδιασμένα αρχοντοχώρια, απόμερα μοναστήρια αλλά και σημεία με υπέροχη θέα. Φύγαμε λοιπόν!

Ξεχασμένα Κορέστεια © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Δισπηλιό, εδώ μιλά η προϊστορία
Ακολουθώντας τον δρόμο που πραγματοποιεί τον μεγάλο κύκλο της λίμνης Ορεστιάδας, θα προσεγγίσετε από την Καστοριά ορμώμενοι, το παραλίμνιο στο χωριό Δισπηλιό (7 χλμ.), όπου ανιχνεύθηκαν υπολείμματα νεολιθικής κατοίκησης που χρονολογούνται το 5.500 π.Χ. Ο προϊστορικός οικισμός του Δισπηλιού ανακαλύφθηκε το 1932 και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους παραλίμνιους, προϊστορικούς οικισμούς της Ευρώπης. Ανάμεσα στα ευρήματα (εργαλεία, σκεύη, υπολείμματα τροφής) ανακαλύφθηκε και μια ξύλινη πινακίδα που φέρει χαράγματα ή σήματα, γνωστή ως “Δίσκος του Δισπηλιού” με πιθανή χρονολόγηση το 5260 π.Χ .

Δισπηλιό, ο προϊστορικός οικισμός © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Εδώ σύμφωνα με τον Γιώργο Χουρμουζιάδη, καθηγητή αρχαιολογίας πιθανόν να πρόκειται για μια πρωτόγονη προσπάθεια γραφής 2000 χρόνια νωρίτερα, από την πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη γραφή των Σουμερίων!!! Ο χώρος είναι οργανωμένος και επισκέψιμος. Οι οκτώ καλαμένιες καλύβες που έχουν στηθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία αναπαριστούν τον παραλίμνιο οικισμό, τον τρόπο ζωής των κατοίκων του, αλλά και τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητά τους (πήλινα αγγεία, δοχεία, κύπελλα, χύτρες μαγειρέματος, εργαλεία). Ο χώρος είναι επισκέψιμος καθημερινά 9 π.μ με 5 μμ. αξίζει μια βόλτα στο κοντινό Αργός Ορεστικό για να δείτε και την αρχαιολογική συλλογή από τα ευρήματα των ανασκαφών τηλ. 24670-85765.

Δισπηλιό, αναπαράσταση προϊστορικής καλαμοκαλύβας © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Μουσείο Παλαιοντολογίας-Παλαιοβοτανικής Νόστιμου
Από το Άργος Ορεστικό προτείνουμε να τραβήξετε προς το χωριό Νόστιμο (12 χλμ. από Καστοριά) όπου μια μοναδική ανακάλυψη από ομάδα Γερμανών επιστημόνων έφερε το 1961 στο φως, ένα απολιθωμένο δάσος που αποτελείται από τροπικά φυτά με κορμούς ηλικίας 15-20 εκατ. χρόνων! Στο Νόστιμο λειτουργεί Μουσείο Παλαιοντολογίας-Παλαιοβοτανικής υπό την εποπτεία του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Προσωρινά, για λόγους που δεν γνωρίζουμε, το μουσείο παραμένει κλειστό. Αν αποφασίσετε να το επισκεφθείτε καλό θα είναι να επικοινωνήσετε με τον κ. Πέτρο Παπακωνσταντίνου που ήταν ο υπεύθυνος ξεναγός στο τηλ. 6932695955

Το Μουσείο Παλαιοντολογίας Παλαιοβοτανικής στο χωριό Νόστιμο © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Αρχοντικό Πολυκέρασο, ψηλά στο Βίτσι
Αν σας γοητεύουν οι ορεινές διασχίσεις, από την Καστοριά μπορείτε να ανηφορίσετε τον ορεινό δρόμο που οδηγεί στο χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου που βρίσκεται σε ύψος 1700 μέτρων (22 χλμ.). Η διαδρομή αυτή είναι υψηλής αισθητικής αξίας, καθώς διατρέχει δάση οξιάς και προσφέρει μοναδική θέα στις κορφές του Βιτσίου. Λίγο πριν το χιονοδρομικό κέντρο θα δείτε δεξιά σας τον ασφάλτινο δρόμο που οδηγεί στο χωριό Πολυκέρασο Καστοριάς. Το παλιό όνομά του ήταν Τσερέσνιτσα, ονομασία που πιθανόν να προήλθε από τη λατινογενή λέξη τσέρι (κεράσι).

Το χωριό Πολυκέρασο ψηλά στο Βίτσι © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Η ιστορία του Πολυκέρασου χάνεται στα βάθη των αιώνων και πιθανόν από εδώ να περνούσε η Παρεγνατία Οδός, η οποία κατέληγε στο λιμάνι του Δυρραχίου. Επί Τουρκοκρατίας είχε διακόσιες οικογένειες και οι κάτοικοι εκτός από την κτηνοτροφία και τη γεωργία (περίφημη είναι η πατάτα που καλλιεργείται εδώ), ασχολούνταν και με την υλοτομία. Ο οικισμός διατηρείται σε καλή κατάσταση, ενώ έχουν αναπαλαιωθεί αρκετά από τα παλιά πέτρινα αρχοντικά του. Πρόκειται για έναν «κρυφό» προορισμό που αν και δεν έχει υποδομές, αξίζει να τον αναζητήσετε. Για φαγητό θα πάτε στο κοντινό χωριό Οξιά (6 χλμ.).

Κορέστεια, μνήμες απο το χθες © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Κορέστεια, λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι…
Τα Κορέστεια είναι μια συστάδα ορεινών χωριών που βρίσκονται στην κοιλάδα του Λαδοπόταμου. Πρόκειται για τους οικισμούς Άνω και Κάτω Κρανιώνα, Χάλαρα, Μελάς, Μακροχώρι, Μαυρόκαµπος, Άγιος Αντώνιος, Γάβρος, Κώττας και Βατοχώρι. Η περιοχή έχει εύκολη πρόσβαση από την πόλη της Καστοριάς και ο δρόμος είναι στο σύνολό του ασφάλτινος. Στην περιοχή αυτή έγιναν μερικές από τις φονικότερες μάχες του Εμφύλιου Πολέμου. Βέβαια σήμερα η φύση έχει επουλώσει τα ίχνη που άφησε εκείνος ο τρομερός πόλεμος.

Το χωριό Κρανιώνας στα Κορέστεια © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Όμως στα παλιά πλινθόκτιστα και εγκαταλειμμένα σπίτια των χωριών Άνω και Κάτω Κρανιώνας, ο παρατηρητικός επισκέπτης θα δει ακόμη τις τρύπες από τα πολυβόλα των αεροπλάνων που «γάζωναν» καθημερινά τις θέσεις των ανδρών του Δημοκρατικού Στρατού. Τον «απολιθωμένο» κόσμο των Κορεστείων θα έχετε την ευκαιρία να τον προσεγγίσετε εύκολα από την Καστοριά, ακολουθώντας τον παλιό δρόμο που οδηγεί στις Πρέσπες. Για φαγητό θα πάτε στο χωριό Νέα Κορέστεια όπου λειτουργεί ο ξενώνας και η ταβέρνα «Κορέστεια», τηλ. 24670 – 33017 .

Μονή Τσούκας, επιβλητικό τοπίο στα ριζά του Γράμμου © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Το Νεστόριο και Μονή Τσούκας, στα ριζά του Γράμμου
Βορειοδυτικά της Καστοριάς, ανάμεσα στα γαλήνια τοπία της Ορεστιάδας λίμνης και τα αγριοτόπια του Γράμμου, με το βουητό το ποταμού Αλιάκμονα να συντροφεύει τις ανθρώπινες κοινότητες, συναντάμε το Νεστόριο (42 χλμ. από την Καστοριά), ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νομού με σχεδόν 1000 μόνιμους κατοίκους. Το χωριό είναι κτισμένο πάνω σ’ ένα από τα ελάχιστα ορεινά περάσματα της Β. Πίνδου που επέτρεπαν τις μετακινήσεις απ’ τα λιμάνια του Ιονίου και τα Γιάννενα προς τις πόλεις και προς τις πεδιάδες της Δυτικής Μακεδονίας και πλέον είναι πασίγνωστο από το δημοφιλές river-party που γίνεται κάθε καλοκαίρι.

Ο θεαματικός καταρράκτης της Τσούκας στο Γράμμο, κοντά στην Αγία Άννα © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Το Νεστόριο διαθέτει υποδομή για φαγητό και διαμονή. Πριν βγείτε στο Νεστόριο θα δείτε διασταύρωση για το χωριό Αγία Άννα όπου αξίζει μικρή παράκαμψη με σκοπό την επίσκεψή σας στη μονή Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Τσούκας (κτίσμα του 13ου), η οποία ακουμπά στην κόψη κάθετου βράχου απέναντι από τον εντυπωσιακό καταρράκτης του Στενοπόταμου (παραπόταμος του Αλιάκμονα) .

Πανόραμα της Καστοριάς και της λίμνης από το Ψαλίδι © Theo Athanasiadis/Views of Greece
Η θέα στην λεκάνη της Καστοριάς από το ύψωμα Ψαλίδα
Ένας εξαιρετικά δύσκολος χωματόδρομος, μήκους όχι περισσότερο από 3 χιλιόμετρα, θα μας φέρει στο ύψωμα Ψαλίδα που δεσπόζει πάνω από την πόλη της Καστοριάς. Καλό θα ήταν να μην ανεβείτε με το αυτοκίνητό σας, εκτός αν έχει κίνηση στους τέσσερις τροχούς και είναι αρκετά υπερυψωμένο. Όμως αν ο καιρός είναι καλός και δεν έχει αέρα, αυτή είναι μια θαυμάσια περιπατητική εκδρομή που θα την απολαύσετε. Το ψηλότερο σημείο του λόφου βρίσκεται τα 1100 μέτρα από τη στάθμη της θάλασσας και 480 μέτρα ψηλότερα από την επιφάνεια της λίμνης. Η θέα από εδώ είναι περιφερειακή σε όλη τη λίμνη της Ορεστιάδας, στην πόλη της Καστοριάς και φυσικά στα γύρω βουνά που αγκαλιάζουν τη λεκάνη της λίμνης.

Θέση Ψαλίδι, θέα προς την λεκάνη της λίμνης Ορεστιάδας © Theo Athanasiadis/Views of Greece
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Το άγνωστο Βοίο όρος και τα παραδοσιακά Μαστοροχώρια τους
“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975). Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.