Κεράσοβο – Φούρκα, ονειρεμένη ανάβαση στις πλαγιές του Σμόλικα

Ένα οδοιπορικό για ψαγμένους ταξιδιώτες που δεν θα διστάσουν να ακολουθήσουν τους ορεινούς δρόμους που με κόπο σκαρφαλώνουν στις υπώρειες του Σμόλικα. Ένα ιδιαίτερο ταξίδι που θα μας φέρει κοντά σε σκληροτράχηλους ορεσίβιους και θα μας αποκαλύψει  κάποια από τα ομορφότερα ορεινά τοπία της Ελλάδας.

Copyright photo & text: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Στο βορειοανατολικό άκρο του νόμου Ιωαννίνων, στα όρια των όμορων νομών Καστοριάς και Γρεβενών, ορθώνεται ο μονοκόμματος όγκος του Σμόλικα που καταλαμβάνει το κυριότερο προς βορρά τμήμα της ορεινής ραχοκοκαλιάς της χώρας -της Πίνδου- και βρίσκεται μεταξύ Γράμμου, Βόιου, Γκαμήλας και Βασιλίτσας.

Οι  ακρώρειες του Σμόλικα χωρίζονται απ’ αυτές του Γράμμου με την κοίτη του ποταμού Σαραντάπορου, παραπόταμου του Αώου  που κυλά από βορρά με κατεύθυνση νοτιοδυτική. Γύρω από τις όχθες του Σαραντάπορου  συνωστίζονται αρκετά χωριά, τα μισά από αυτά  στις πλαγιές του Γράμμου και τα υπόλοιπα στις πλάγιες του Σμόλικα.  Το σύνολο  των οικισμών αυτών είναι  γνωστά σαν τα   μαστοροχώρια της  Λάκας του Σαραντάπορου, ή της Κόνιτσας.

Σμόλικας, διαδρομές για σκληροτράχηλους ταξιδιώτες

Βέβαια ολόκληρη η περιοχή αποτελεί μια αδιάσπαστη πολιτισμική, ιστορική και γεωγραφική ενότητα που για λόγους καθαρά πρακτικούς, την μοιράζουμε σε  διαφορετικές ταξιδιωτικές προτάσεις.

Σε αυτό το οδοιπορικό θα σας παρουσιάσουμε την πιο ορεινή διαδρομή  που διατρέχει τις βορινές απολήξεις του Σμόλικα και  περνά από τα ιστορικά χωριά Κεράσοβο,  Φούρκα για να  καταλήξει στην Σαμαρίνα Γρεβενών. Μια διαδρομή ιδανική για όσους θέλουν να ξεφύγουν από την πεπατημένη αναζητώντας νέους τόπους χωρίς όμως  να ταλαιπωρηθούν σε λασπωμένους χωματόδρομους.

Η γεωγραφία δεν είναι βαρετή

Η ρίζα  του  ονόματος του Σμόλικα πιθανόν να προέρχεται από τη σλαβική λέξη «σμολά» που σημαίνει ρετσίνι. Αυτό εξηγείται εύκολα απ’  τα αδιαπέραστα δάση πεύκων  και  ελάτων  που  παλαιότερα πρέπει να έδιναν μεγάλες ποσότητες ρετσινιού. Ο Σμόλικας με ύψος 2637 μέτρα είναι το δεύτερο μετά τον Όλυμπο, ψηλότερο βουνό της Ελλάδας.

Το σπάνιο ορεινό οικοσύστημα του Σμόλικα

Η εξαιρετικά πλούσια πανίδα και η σπάνια χλωρίδα του χαρακτηρίζουν το βουνό σαν ένα σημαντικό θύλακα της άγριας ζωής της Πίνδου. Κυριότερο δασικό είδος είναι το μαυρόπευκο και το ρόμπολο στα υψώματα, ενώ στην αλπική ζώνη, γύρω από τη δρακολίμνη φύονται πολλά σπάνια φυτά.

Όλα τα είδη των μεγάλων θηλαστικών που  έχουν  εξαφανιστεί   από   τα περισσότερα ελληνικά βουνά επιβιώνουν ακόμα εδώ  στο  Σμόλικα.   Βέβαια   οι πληθυσμοί δοκιμάζονται σκληρά, ιδιαίτερα από το  εντατικό   κυνήγι, αλλά και από άλλες ανθρώπινες επεμβάσεις,  όπως οι  συνεχείς και χωρίς καμία περιβαλλοντική μελέτη διανοίξεις δασικών δρόμων.

Έτσι, για την ιστορία

Τα πολιτισμικό πλαίσιο των ανθρώπινων κοινοτήτων του Σμόλικα διαμορφώθηκε από τις βιοποριστικές ασχολίες των κατοίκων του βουνού που συνδέθηκαν άρρηκτα  με την χρήση και εκμετάλλευση των δασών (χωριά Κεράσοβο, Φούρκα), αλλά και από τα εθνολογικά χαρακτηριστικά που υπαγορεύθηκαν από τις βλάχικες καταβολές τους (χωριό Φούρκα).

Το κεφαλοχώρι της Αγίας Παρασκευής (Κεράσοβο) 

Η διαδρομή που οδηγεί στο Κεράσοβο ή την Αγία   Παρασκευή όπως είναι το νεότερο όνομα του χωριού,  είναι αρκετά επίπονη  λόγω πολλών και αλλεπάλληλων στροφών. Ο δρόμος  στριφογυρνά   αδιάκοπα ακολουθώντας τους ελιγμούς του  Κερασοβίτικου  ποταμού  που   κυλά αφρισμένος στο βάθος μικρής χαράδρας. Χτισμένος σε ύψος 960 μέτρων  στις   βόρειες πλαγιές του Σμόλικα,  ο  οικισμός  στο  μεγαλύτερο   μέρος του διατηρεί την αρχιτεκτονική του όψη σε  καλή   κατάσταση. Το χωριό διαθέτει ξενώνα και ταβέρνες.

Κεράσοβο, ένα Ζωντανό χωριό

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής που έχουν ερημώσει,  εδώ  ψηλά στα αγριοτόπια,  κάποιοι ορεσίβιοι επιμένουν στα παραδοσιακά τους επαγγέλματα (υλοτόμοι, ρετσινάδες, κτηνοτρόφοι) παραμένοντας στις πατρογονικές του εστίες και παλεύοντας  με τη σκληρή γη.   Παλιότερα το χωριό ήταν ένα από τα  πιο γνωστά μαστοροχώρια της περιοχής.

Οπωσδήποτε θα σταματήσετε στην ευρύχωρη λιθόκτιστη πλατεία με τα πλατάνια και  τις  βρύσες και τον παραδοσιακό καφενέ. Εδώ δεσπόζει ο ναός της  Κοίμηση που κτίσθηκε1812. Ακόμη   θα δείτε και το πετρόκτιστο κτήριο που στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο.  Στις  26  Ιουλίου όταν  έχουν γυρίσει  πίσω για  τις διακοπές  το καλοκαιριού παιδιά και εγγόνια,  εδω στήνεται το γίνεται μεγάλο πανηγύρι του χωριού.

Κεράσοβο, αφετηρία για ορειβατικές εξορμήσεις

Όμως η Αγ. Παρασκευή είναι και ο αγαπημένος σταθμός των ορειβατών. Από  εδώ   πραγματοποιείται  η  πιο επίπονη  και συνάμα συναρπαστική ανάβαση προς την κορφή  του  Σμόλικα,  αλλά   και την περίφημη Δρακολίμνη, παρόμοια με  αυτή  του βουνού Γκαμήλα.

Ανάβαση με αυτοκίνητο στις πλαγιές του Σμόλικα

Ο δρόμος διασχίζει την Αγ. Παρασκευή και συνεχίζει ασφάλτινος προς Φούρκα. Μετά από εξαιρετικά έντονη ανάβαση (9 χλμ.) -αν έχει προηγηθεί χιονόπτωση καλύτερα να το ξεχάσετε-, θα βγείτε σε διασταύρωση (υψόμ. 1700 ).  Το δεξί παρακλάδι χάνεται στα βουνά και συνεχίζει για Σαμαρίνα, ενώ το αριστερό μετά από 4 χλμ., εύκολα θα καταλήξει στη Φούρκα. Σε όλη την διάρκεια της διαδρομής θα απολαύσετε την άγρια και ατίθαση φύση του δεύτερου σε ύψος βουνού της Ελλάδας.

Φούρκα περήφανο βλαχοχώρι 

Φτάνοντας στο βλαχοχώρι Φούρκα δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστείτε από την ανοικτή θέα που απλώνεται μπροστά σας και μια πανοραμική όψη των κορυφογραμμών του Γράμμου και του Βόιου. Η Φούρκα πριν  τον  πόλεμο  ήταν  μια  μεγάλη   ζωντανή    ορεινή κοινότητα. Οι κάτοικοί της εκτός από κτηνοτρόφοι   ήταν  άριστοι και περιζήτητοι τεχνίτες του ξύλου. Ο οικισμός απλώνει τις πέτρινες γειτονιές του στα 1.350 υψομ. Στα κοντινά υψώματα έγιναν μερικές από τις σκληρότερες μάχες του εμφυλίου πολέμου, όπου σκοτώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι και από τις δυο πλευρές. Αν έχετε χρόνο αξίζει να ανηφορίσετε ως το μοναστήρι της Παναγίας Κλαδορμής που βρίσκεται σε υψόμετρο 1450.

Εδώ σταμάτησε η επέλαση των Ιταλών

Με περηφάνια οι ντόπιοι δείχνουν στους ελάχιστους επισκέπτες το ύψωμα του Αι Λιά, όπου αποκρούστηκε απ’ τον ελληνικό στρατό η σφοδρή επίθεση της ιταλικής μεραρχίας αλπινιστών “Τζούλια”. Στις συγκλονιστικές και καθοριστικές συγκρούσεις τα γυναικόπαιδα της Φούρκας βοήθησαν κουβαλώντας πολεμοφόδια. Το 1945 απονεμήθηκε από την πολιτεία σε όλους τους κατοίκους του ηρωικού χωριού ο «Πολεμικός Σταυρός Α’ τάξεως» και κάθε χρόνο στην αιματοβαμμένη κορφή γίνονται εκδηλώσεις τιμής και μνήμης.

Η μοναξιά των βουνών 

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, σαράντα και βάλε,  χρόνια έχει να  ακουστεί  κλάμα νεογέννητου σε τούτη τη  ράχη  της  Πίνδου.   Να φανταστεί κανείς ότι πριν τον πόλεμο  ζούσαν εδώ  πάνω  από 100 οικογένειες και οι φωνές των παιδιών  απ’ το προαύλιο του σχολείου, αντιλαλούσαν στις γειτονικές ρεματιές. Οι ελάχιστοι γέροντες που μένουν  στην χειμωνιάτική Φούρκα,  μοιάζουν με εξαϋλωμένες φιγούρες που  κινούνται νωχελικά στους σιωπηλούς χιονισμένους μαχαλάδες.  Οι παραδοσιακοί κτηνοτρόφοι όπως η οικογένεια Δημάκη αφήνουν το χωριό αρχές Νοεμβρίου και μεταφέρουν τα ζώα τους στα χειμαδιά της Θεσσαλίας, ενώ μερικοί ασχολούνται με την  υλοτομία.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Σαμαρίνα Γρεβενών ο θρύλος του Σμόλικα 

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

 

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• διαδρομές
• ορεινά χωριά
• Πίνδος
• Σμόλικας
• ψηλότερο βουνό