Έδεσσα, προτάσεις για περιηγήσεις στην πόλη και στα κοντινά αξιοθέατα

Στην αρχή θα έρθεις εδώ, όπως οι περισσότεροι, για να δεις τους διάσημους καταρράκτες. Στη συνέχεια θ’ ανακαλύψεις το Βαρόσι με τα γραφικά καλντερίμια και τα εκπληκτικά Μακεδονίτικα αρχοντικά του. Φεύγοντας όμως θα ξέρεις πως η ιδιαίτερη αυτή πόλη της Μακεδονίας μπορεί να γίνει το εφαλτήριο για πολλές και άκρως ενδιαφέρουσες κοντινές εκδορές σε βουνά, ποτάμια και λίμνες.

Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Copyright text: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

Ίσα που μετρούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού οι πόλεις της χώρας μας που έχουν την τύχη να ευλογούνται με τόσο πλούσια παρουσία νερού. Σίγουρα ανάμεσα σ’ αυτές η Έδεσσα κατέχει ξεχωριστή θέση.

Μέχρι τα τέλη του 14ου αιώνα δυτικά της πόλης υπήρχε μια μικρή λίμνη. Κάποια γεωλογική αναταραχή όμως, πιθανόν σεισμός, γκρέμισε τις καταβόθρες απ’ όπου διοχετευόταν το νερό της και η πορεία του άλλαξε. Από τότε τα νερά περνούν μέσα απ’ την πόλη και γκρεμίζονται σε διαφορετικά σημεία, από ύψος έως και 70 μέτρων ψηλά απ’ το βράχο. Σε μια γκραβούρα του 19ου αιώνα παρουσιάζονται έντεκα μεγάλοι καταρράκτες να σκορπούν τα νερά τους από το βράχινο βάθρο όπου είναι κτισμένη η σύγχρονη Έδεσσα. Σήμερα υπάρχουν επτά, φαίνονται όμως μόνο οι τέσσερις με μεγαλύτερο τον Κάρανο, ο οποίος έχει αξιοποιηθεί και τουριστικά.

Η παραδοσιακή συνοικία Βαρόσι, το μοναδικό στην Ελλάδα Πάρκο των Καταρρακτών, ο αρχαιολογικός χώρος στον Λόγγο είναι μερικά από τα αξιοθέατα της πόλης. Όμως οι μικρές αποστάσεις τόσο από το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν, όσο τα Λουτρά Ποζάρ, τις λίμνες Άγρα και Βεγορίτιδα, καθιστούν την πόλη των νερών έναν από τους πιο δημοφιλείς κι όχι άδικα, προορισμούς του βορρά.

Πως θα πάτε, στην Έδεσσα, ποσό θα σας κοστίσει

Την Έδεσσα χωρίζουν από τη Θεσσαλονίκη –μέσω Εγνατίας Οδού- μόλις 95 χιλιόμετρα. Να υπολογίζετε λοιπόν για ένα μεσαίου κυβισμού αυτοκίνητο ότι δεν θα χρειαστεί να καταναλώσετε περισσότερα από 10 με 12 λίτρα βενζίνης (με επιστροφή). Από την Αθήνα βέβαια η πόλη των καταρρακτών είναι αρκετά μακρύτερα αφού απέχει 540 χλμ. Θα ακολουθήσετε την εθνική οδό Αθηνών – Θεσσαλονίκης, μέχρι τον κόμβο στα Νέα Μάλγαρα στη συνέχεια θα στρίψετε για Αλεξάνδρεια – Γιαννιτσά και μετά Έδεσσα. Σε αυτή την περίπτωση θα καταναλώσετε περίπου 70 λίτρα βενζίνης για να πάτε και να έρθετε, χωρίς να υπολογίσουμε βέβαια τις όποιες κοντινές εκδρομές.

Ποταμός Άρδας, αρτηρία ζωής

Η Έδεσσα όλα τα οφείλει στον ζωογόνο ποταμό Εδεσσαίο που πηγάζει από την λίμνη Άγρα, 7 μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νομού Πέλλας. Μέχρι την δεκαετία του ΄50 εδώ υπήρχε το γνωστό στην αρχαιότητα έλος του Τιάβου με τις πηγές και την παλιά κοίτη του ποταμού. Μετά την κατασκευή του φράγματος της ΔΕΗ σχηματίστηκε ο σημερινός υγροβιότοπος Άγρα-Βρυττών- Νησίου ο οποίος φιλοξενεί ένα πλούσιο υγροτοπικό, αλλά και χερσαίο οικοσύστημα.

Έδεσσα, η ιστορία του νερού

Η αρχική οχύρωση του λόφου της Εδεσσας ανάγεται στον 3ο π.Χ. αιώνα. Η αρχαία πόλη εκτεινόταν χαμηλά στο Λόγγο σε μια έκταση 300 περίπου στρεμμάτων. Το 977 μ.Χ. η Έδεσσα και άλλες γειτονικές πόλεις έπεσαν στα χέρια του Σαμουήλ και των Βουλγάρων. Στις αρχές όμως του 11^ου αιώνα ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Βασίλειος ΙΙ, επανάκτησε αυτές τις περιοχές. Ακολούθησαν οι εισβολές των Σέρβων με τον Στέφανο Δουσάν που κράτησαν μέχρι το 1367. Τότε εμφανίζεται η ονομασία Βοδενά, σλαβικής προέλευσης- και έχει άμεση σχέση με το όνομα του ποταμού Βόδα ή Εδεσσαίου ο οποίος τη διατρέχει. Το 1389 οι Τούρκοι αλώνουν τη βυζαντινή Έδεσσα και καταστρέφουν το «θεοφρούρητο κάστρο των Βοδενών». Η πρώτη ανάπλαση της περιοχής των καταρρακτών έγινε από τους Γερμανούς το 1942 που ουσιαστικά σκέπασαν με τσιμέντο τα νερά του ποταμού Εδεσσαίου.

Η οικονομική ανάπτυξη της Έδεσσας

Ήδη από τον 17^ο αιώνα οι κάτοικοι της Έδεσσας εκμεταλλεύτηκαν την επάρκεια νερού και λειτούργησαν πολλές βιοτεχνίες. Αναφορές περιηγητών της εποχής ανάγουν τον αριθμό των νερόμυλων σε εβδομήντα, ενώ των οικοτεχνιών σε τριακόσιες. Κοντά στους καταρράκτες υπήρχε σισαμοτριβείο, μαντάνι για τα χοντρά υφάσματα, αλευρόμυλος, νερόμυλος και καναβουργείο. Η περιοχή των καταρρακτών, αλλά και το Κιουπρί συγκέντρωσαν όλη την εμπορική κίνηση και έγιναν ο προάγγελος της σπουδαίας βιομηχανικής πόλης του 19^ου αιώνα και των αρχών του 20^ου. Περίφημο ήταν το εβδομαδιαίο παζάρι απ’ όπου ξεκίναγαν τα καραβάνια για τις άλλες πόλεις των Βαλκανίων. Τα  οπωροκηπευτικά – γνωστά είναι ακόμα και σήμερα, τα κεράσια Βοδενών-, αλλά και το κόκκινο πιπέρι που καλλιεργείτο στην Αλμωπία, όπως επίσης τα κουκούλια μεταξοσκώληκα, ήταν μερικά από τα περιζήτητα εμπορεύματα.

Έδεσσα, το Πάρκο Καταρρακτών

Από την είσοδο της πόλης ευδιάκριτες ταμπέλες θα σας οδηγήσουν στο Πάρκο των Καταρρακτών. Θ’ αφήσετε το όχημά σας σε κάποιον από τους δημοτικούς χώρους στάθμευσης και θα συνεχίσετε με τα πόδια ώσπου να φθάσετε στα δυο «μπαλκόνια» που βλέπουν τους καταρράκτες. Από τους έντεκα μεγάλους καταρράκτες που γκρέμιζαν κάποτε με ορμή τα νερά τους από το βράχινο βάθρο όπου είναι κτισμένη η σημερινή Έδεσσα, έχουν πλέον απομείνει επτά, φαίνονται όμως μόνο οι τέσσερις, με μεγαλύτερο τον Κάρανο ο οποίος έχει αξιοποιηθεί και τουριστικά. Το τμήμα της πόλης γύρω από τους καταρράκτες και το Βαρόσι (η παλιά πόλη) είναι υποδειγματικά διαμορφωμένο και εξυπηρετεί τους επισκέπτες, αλλά και τους κατοίκους της που απολαμβάνουν εδώ τις βόλτες τους.

Περίπατοι στο Βαρόσι

Αν και η ταχύρρυθμη ανοικοδόμηση των τελευταίων δεκαετών έχει αλλοιώσει τα μακεδονίτικα χαρακτηριστικά της Έδεσσας, η συνοικία Βαρόσι που αποτελεί τον πυρήνα της παλιάς πόλης, παραμένει αυθεντική και θα σας συνεπάρει. Η ονομασία αυτή οφείλεται στους Τούρκους (varόs= προάστιο), μια λέξη ουγγρικής προέλευσης που συναντιέται σε πολλές πόλεις της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Το 1983 το Βαρόσι κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο. Παντού θα θαυμάσετε τα ανακαινισμένα μακεδονίτικα αρχοντικά, το ιστορικό Παρθεναγωγείο (κτίσμα του 1877), τη βυζαντινή εκκλησία του Πέτρου και Παύλου και το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου με τις σπάνιες αγιογραφίες (14^ος αι). Επιπλέον αξίζει μια βόλτα ως την περιοχή Κιουπρί (στην δυτική είσοδο της πόλης) για να δείτε το παραδοσιακό πέτρινο γεφύρι

Μουσεία – αρχαιολογικοί χώροι

Αξίζει να επισκεφθείτε το μοναδικό στο είδος του Υπαίθριο Μουσείο Νερού, το Λαογραφικό Εθνολογικό Μουσείο Έδεσσας στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου, το Ενυδρείο-Ερπετάριο που βρίσκεται πλάι στο Πάρκο Καταρρακτών, στην βιομηχανική περιοχή των Νερόμυλων. Ακολουθώντας από το Πάρκο των Καταρρακτών το πλακόστρωτο μονοπάτι, θα προσεγγίσετε τον αρχαιολογικό χώρο στο Λόγγο (μπορείτε να φτάσετε και με το αυτοκίνητο).

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Φλώρινα, μια πόλη με πολλά πρόσωπα

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975). Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• αξιοθέατα
• Έδεσσα
• εκδρομές
• καταρράκτες
• περιηγήσεις