Σέρβια Κοζάνης, Βυζαντινές μνήμες,  φυσική κληρονομιά και ευκαιρίες για χαλαρές περιηγήσεις

Κτισμένα σε ομαλό αντέρεισμα στων Πιερίων ορέων, επάνω στο στρατηγικό πέρασμα που συνδέει τη Θεσσαλία με τη Μακεδονία, τα Σέρβια δεν διεκδικούν δάφνες ως δημοφιλής τουριστικός προορισμός. Παρόλα αυτά αξίζουν με το παραπάνω την προσοχή του ψαγμένου ταξιδιώτη.

Copyright photo & text: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Άφησα το αυτοκίνητο πλάι στα απομεινάρια της επιβλητικής βυζαντινής βασιλικής του Αγίου Δημητρίου, κοντά στο κάστρο των Σερβίων και περπάτησα το κατηφορικό μονοπάτι για το φαράγγι της Χούνης. Το χειμωνιάτικο πρωινό ήταν παγωμένο και η πάχνη στόλιζε τα χαμόκλαδα με μικρά κρυστάλλινα κεντήματα που θρυμματίζονταν κάτω από το βάρος των παπουτσιών μου. Σχεδόν αισθανόμουν ενοχές που με κάθε μου βήμα κατέστρεφα αυτόν τον μικροσκοπικό λεπτοδουλεμένο και απέραντα γοητευτικό, παγωμένο διάκοσμο. Χαμηλότερα το φαράγγι έμοιαζε να αχνίζει από την πρωινή ανάσα της παγωμένης γης που την ζέσταιναν και την ξύπναγαν οι ακτίνες του ήλιου.

Η ομίχλη γέμιζε το τοπίο με κάτι απόκοσμο καθώς αγκάλιαζε τον τόπο, δίνοντας εξωπραγματικές διαστάσεις στους ζωόμορφους βράχινους γεωλογικούς σχηματισμούς που συναντούσα σε όλο το μήκος της διαδρομής. Το φαράγγι της Χούνης, γνωστό και ως φαράγγι των Σερβίων που βρίσκεται στα περίχωρα της Μακεδονικής πολίχνης, είναι εύκολα προσεγγίσιμο με φαρδύ πλακόστρωτο μονοπάτι. Ωστόσο, εκείνο το ήσυχο χειμωνιάτικο πρωινό, μου έδωσε την αίσθηση ότι βρισκόμουν στα βάθη ενός απόκοσμου τόπου, χιλιόμετρα μακριά από οποιαδήποτε μορφή πολιτισμού και ανθρώπινης οχλαγωγίας, λες και ήμουν μόνος πάνω στη γη…

Σέρβια, ισχυρό αποτύπωμα στην ιστορία της Μακεδονίας

Η σύγχρονη κωμόπολη των Σερβίων βρίσκεται στον νομό Κοζάνης και απέχει από την πρωτεύουσά του 30 χιλιόμετρα. Η πολίχνη απλώνει τις γειτονιές της σε αρκετά μεγάλη έκταση στις βορειοδυτικές παρυφές του βουνού Τίταρος (παρακλάδι των Πιερίων) και σε ύψος 450 μέτρων. Αν και αποτελεί οδικό πέρασμα, σπάνια θα προσελκύσει το ενδιαφέρον των ταξιδιωτών καθώς με μια πρώτη ματιά σου δίνει την εντύπωση της τυπικής μικρής επαρχιακής πόλης.

Εδώ βρισκόταν η αρχαία πόλη Φυλακαί. Η σημερινή ονομασία Σέρβια δόθηκε από τους Ρωμαίους που έφθασαν εδώ τον 2ο μ.Χ. αιώνα, αφού στα λατινικά servo σημαίνει «φυλάττω, προστατεύω». Βέβαια υπάρχει και η εκδοχή ότι τα Σέρβια οφείλουν την ονομασία τους στην εγκατάσταση Σέρβων εποίκων, όταν ο αυτοκράτορας Ηράκλειτος έδωσε την σε αυτούς την άδεια να εγκατασταθούν στην περιοχή. Ο οικισμός ποτέ δεν πέρασε στο περιθώριο της ιστορίας, αφού πάντα οι ισχυροί κάθε εποχής ήθελαν να κρατούν τα κλειδιά του πολυτίμου αυτού ορεινού περάσματος. Οι βυζαντινοί με τη σειρά τους όρθωσαν ισχυρό κάστρο για να προστατέψουν καλύτερα τον χώρο και να διασφαλίσουν τις μετακινήσεις στρατιωτών και εμπορευμάτων. Τα Σέρβια γνώρισαν τη μεγαλύτερη ακμή τους ανάμεσα στον 10^ο και 13ο αιώνα. Περιηγητές της εποχής μάλιστα, μιλούν για μια μεγάλη πόλη με εκκλησίες, δημόσια κτίρια και έντονη εμπορική δραστηριότητα.

Σημαντικότερα αξιοθέατα στα Σέρβια

Εκτός από το βατό και διαμορφωμένο φαράγγι της Χούνης που είναι ιδανικό για χαλαρή πεζοπορία ακόμη και με όλη την οικογένεια, τα Σέρβια αξίζουν να τους αφιερώσετε αρκετό από τον ταξιδιωτικό σας χρόνο με σκοπό να εξερευνήσετε το βυζαντινό τους παρελθόν. Στο ψηλότερο σημείο της περιτειχισμένης βυζαντινής πολιτείας που ιδρύθηκε επί Ιουστινιανού, υπήρχε το παλάτι του άρχοντα γύρω από το οποίο απλώνονταν οι συνοικίες της Άνω Πόλης όπου ζούσαν οι ευκατάστατοι πολίτες και οι αξιωματούχοι της αυλής. Χαμηλά στην Κάτω Πόλη είχαν τα φτωχικά τους οι προλετάριοι εργάτες γης, χαμάληδες, ξυλοκόποι και άκληροι αγρότες.

Όταν η Κων\πολη πέρασε στα χέρια των Λατίνων της 4^ης Σταυροφορίας (1204), το κάστρο των Σερβίων ήταν ένα από τα σημαντικότερα οχυρά τα οποία κατείχε το νεοσύστατο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Αργότερα περιήλθε στην εξουσία των Φράγκων και των Σέρβων για να καταλήξει, το 1393, όπως και όλη η Βαλκανική στα χέρια των Οθωμανών. Σήμερα ο επισκέπτης θα δει μέσα ή γύρω από τον σύγχρονο πολεοδομικό ιστό τα υπολείμματα των βυζαντινών τειχών, τη σημαντική εκκλησία της Αγ. Θεοδώρας της Σερβιώτισσας, τα ερείπια των βυζαντινών πύργων, το μοναστήρι των Αγ. Θεοδώρων, την εκκλησία του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου και αυτήν των Αγίων Αναργύρων.

Φυσικά ξεχωριστή αναφορά θα πρέπει να γίνει για την εντυπωσιακή, μεγάλη Βυζαντινή Βασιλική του Αγ. Δημητρίου (11ος αιώνας) με τις σπάνιες τοιχογραφίες, γνωστή ως «η βασιλική των Κατηχουμένων» όπου ο θρύλος θέλει να έχει σαράντα πόρτες! Αξίζει να περάσετε μια βόλτα από το Λαογραφικό Μουσείο Σερβίων που στεγάζεται στο παραδοσιακό σπίτι του γιατρού Αριστείδη Χρηστάκη και ιδρύθηκε το 1998 από τον Μορφωτικό Όμιλο Σερβίων “Τα Κάστρα”. Στα Σέρβια υπάρχουν ταβέρνες, μεζεδοπωλεία και πιτσαρίες ενδεικτικά να αναφέρουμε το εστιατόριο «η κουζίνα της μαμάς Άννας» στην πλατεία Δημαρχείου, στην οδό Μιαούλη το τσιπουράδικο «η Πλάκα», στην οδό Θεμιστοκλέους τη ψησταριά «το στέκι του Γκόγκου» και στο βυζαντινό κάστρο σε σημείο με εξαιρετική θέα το εστιατόριο «Τα κάστρα».

Κοντινές αποδράσεις και εκδρομές με αφετηρία τα Σέρβια

Πολύ κοντά στα Σέρβια βρίσκονται οι όχθες της τεχνητής λίμνης που δημιουργήθηκε από τον ποταμό Αλιάκμονα όταν ορθώθηκε το φράγμα του Πολύφυτου. Αξιοθέατο της περιοχής είναι η Υψηλή Γέφυρα Σερβίων από όπου περνά ο δρόμος ο οποίος οδηγεί στην Κοζάνη, αλλά το αντικρινό χωριό Νεράιδα που θεωρείται το σημείο με την καλύτερη θέα στην περιοχή.

Όμως εμείς θα σας προτείνουμε να πραγματοποιήσετε μια όμορφη και όχι γνωστή ορεινή διαδρομή που καθώς «τρέχει» επάνω σε ασφάλτινους δρόμους που φιδοσέρνονται στα πρανή των κατάφυτων Πιερίων ορέων, θα σας φέρουν στα χωριά Πλατανόρεμα και Παλαιογράτσανο.

Χωρίς καμία αμφιβολία, την καλύτερη θέα στη λίμνη Πολύφυτου, στα “πόδια” των Σερβίων, θα την έχετε από το ορεινό χωριό Καστανιά που μοιάζει γαντζωμένο σε ύψος 1050 μέτρων στις δασώδεις πλαγιές των Πιερίων. Επίσης εδώ αξίζει να επισκεφθείτε την αξιόλογη Λαογραφική Συλλογή. Φυσικά η εκδρομή αυτή θα ολοκληρωθεί εύκολα στο πανέμορφο Βελβεντό με την υπέροχη φύση του και τα εντυπωσιακά μακεδονίτικα και νεοκλασικά αρχοντικά, περιοχή με την οποία έχουμε ασχοληθεί εκτενώς σε παλιότερα ταξιδιωτικά μας αφιερώματα.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ. Περιήγηση στις λίμνες της Μακεδονίας

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• κάστρα
• Νομός Κοζάνης
• Πιέρια όρη
• Σέρβια
• ταξίδια