Βλαχοκλεισούρα Καστοριάς, αρχοντιά, ιστορία και πανέμορφη φύση

Περπατήστε στις γειτονιές της, γνωρίστε την απίστευτη ιστορία της, θαυμάστε τα υπέροχα αρχοντικά της, ρουφήξτε τις φυσικές ομορφιές και τον βουνίσιο αέρα της, απολαύστε κάθε στιγμή σ’ ένα από τα πιο όμορφα και ενδιαφέροντα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας.

«Ψηλά εκεί απέναντι στο ύψωμα, πίσω από τις οξιές υπήρχε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ένα νταούλι που χτυπούσε ρυθμικά τις μέρες της κακοκαιρίας όταν μαίνονταν οι χιονοθύελλες, ή όταν η ομίχλη κοβόταν με το μαχαίρι. Με τον τρόπο αυτό οι διαβάτες δεν έχαναν τον προσανατολισμό τους και ακολουθούσαν το δρόμο που θα τους έφερνε με ασφάλεια στα χάνια της Κλεισούρας για να βγάλουν τη νύχτα. Ακόμη και σήμερα την τοποθεσία αυτή την λέμε «Νταούλι»…»  Αυτά μας έλεγε ο Τάσος εκείνη τη ανταριασμένη μέρα που καταλήξαμε στην ταβέρνα του στο κέντρο της Κλεισούρας, για να γλυτώσουμε από την επερχόμενη καταιγίδα, αλλά και να απολαύουμε τα ζουμερά, καλοψημένα παϊδάκια του.

Όσοι τύχει να οδηγήσουν με κακοκαιρία στον παλιό εθνικό δρόμο Φλώρινας- Καστοριάς, ακροβατώντας ανάμεσα σε πυκνόφυτα δάση και γκρεμούς που χωρίζουν τα βουνά Βίτσι και Μουρίκι, σίγουρα θα αναλογισθούν την περιπέτεια των παλιών οδοιπόρων που διέσχιζαν με αστραπόβροντα τούτα τα ανεμοδαρμένα υψίπεδα της Μακεδονίας. Τότε, η στάση στην Κλεισούρα με τα χάνια της ήταν το δικό τους απάγκιο.

Πως θα φθάσετε στην Κλεισούρα με ασφάλεια 

Η Κλεισούρα ή αλλιώς η Βλαχοκλεισούρα των ντόπιων, είναι ένα από τα πιο ονομαστά βλάχικα χωριά της Ελλάδας. Βρίσκεται κοντά στην Πτολεμαΐδα και απέχει μόλις 30 χλμ. από την Καστοριά, 65 από τη Φλώρινα, 160 από τη Θεσσαλονίκη μέσω Εγνατίας οδού, ενώ από την Αθήνα 540 χλμ. μέσω Λάρισας – Κοζάνης. Η ορεινή πολίχνη απλώνει τις τέσσερεις γειτονιές της σε υψόμετρο από 1100 έως 1250 μέτρα, ψηλά στις δασωμένες πλαγιές του βουνού Μουρίκι και αποπνέει έντονο άρωμα αρχοντιάς και παλιοκαιρίτικης μεγαλοπρέπειας.

Κλεισούρα Καστοριάς, μια πολύ παλιά ιστορία 

Η Κλεισούρα δημιουργήθηκε πιθανόν τον 15ο αιώνα μετά τη συνένωση πέντε όμορων οικισμών. Οι Κλεισουριώτες ήταν βλαχόφωνοι Έλληνες με κύρια απασχόλησή τους την κτηνοτροφία. Αργότερα, εκμεταλλευόμενοι την πλεονεκτική θέση του τόπου τους, ασχολήθηκαν με το εμπόριο και τη μεταφορά προϊόντων προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη διατηρώντας εμπορικά γραφεία στη Βιέννη, στη Βουδαπέστη, στο Βελιγράδι, στην Οδησσό και στην Κων/πολη.  Στα χρόνια της τουρκοκρατίας και μέχρι τις αρχές του 20ου  αιώνα, η Βλαχοκλεισούρα ήταν ένα ακμάζον κεφαλοχώρι όπου ζούσαν πάνω από 1000 οικογένειες και σπουδαίος διαμετακομιστικός σταθμός όπου κατέφθαναν τα φορτωμένα με εμπορεύματα καραβάνια.

Η ευημερία έφερε την πνευματική άνθηση με το κτίσιμο του πρώτου σχολείου το 1775, ενώ αργότερα λειτούργησαν η Αστική Σχολή, το Ελληνικό Σχολείο και το Αλληλοδιδακτικό με τη γενική επωνυμία “Ελληνομουσείο Κλεισούρας”.  Σημαντική ήταν ακόμα η βιβλιοθήκη με πάνω από 2000 τόμους. Ο εικοστός αιώνας ξεκίνησε με τους Βαλκανικούς πολέμους και την πυρπόληση της πολίχνης από τους Τούρκους, το 1912. Ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή γνώρισε το 1944, όταν τα Ναζιστικά στρατεύματα έκαψαν σχεδόν όλο το χωριό και εκτέλεσαν 280 γυναίκες, γέρους και παιδιά ως αντίποινα για τον θάνατο τριών στρατιωτών τους από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ.

Περίπατοι στις γειτονιές στην παραδοσιακής Κλεισούρας

Η Κλεισούρα δεν είναι ένας αποκλειστικός τουριστικός προορισμός όπως είναι το γειτονικό χωριό Νυμφαίο, αλλά ένα ζωντανό κεφαλοχώρι που προσπαθεί να κρατήσει κοντά του, τους ανθρώπους του όχι μόνο με τον τουρισμό, αλλά και με άλλες παραδοσιακές ασχολίες, όπως αυτές του υλοτόμου, του κτηνοτρόφου και του τυροκόμου. Έτσι, περπατώντας στις όμορφες γειτονιές του θα δεις ανθρώπους να ασχολούνται με τις καθημερινές τους εργασίες, θα μυρίσεις το φαγητό που μαγειρεύεται στην κουζίνα των σπιτιών, θα καλημερίσεις τους συνταξιούχους που απολαμβάνουν τη λιακάδα στην κεντρική πλατεία, θα αγοράσεις ντόπιο κρέας και τυρί από τα μαγαζιά της γειτονιάς. Στην Κλεισούρα σήμερα υπάρχουν αρκετές νέες κατασκευές. Παρόλα αυτά όμως, διασώζονται και πολλά εντυπωσιακά πετρόκτιστα αρχοντικά μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής.  Ανάμεσά τους θα ξεχωρίσετε το Αρχοντικό Μπέζη (1842), σήμερα ιδιοκτησία της οικογένειας Τόττη. Οπωσδήποτε θα πρέπει ο ταξιδιώτης να επισκεφτεί το “Κειμηλιαρχείον Κλεισούρας”  που φιλοξενείτε στον γυναικωνίτη του Αγίου Δημητρίου Κλεισούρας. Εδώ θα δει θαυμάσια ταξινομημένα,   λεπτοδουλεμένα ξυλόγλυπτα, σπάνιας βιβλία, εικόνες διαφόρων χρονικών περιόδων, δείγματα χρυσοκεντητικής &   αργυροχρυσοχοΐας https://museumfinder.gr/item/keimiliarcheio-kleisoyras/

Κοντινοί περίπατοι με αφετηρία την Κλεισούρα

Η ευρύτερη περιοχή ενδείκνυται για ευχάριστους περιπάτους. Αξίζει, καιρού επιτρέποντος, ν’ ανεβείτε ως την κορφή Αγρός Κιάκου, την ψηλότερη του όρους Μουρίκι ή μπορεί απλά να περπατήσετε μέχρι την κοντινή τοποθεσία “Ρούγκος” για να δείτε την καλύτερη άποψη και των τεσσάρων συνοικιών της Κλεισούρας. Από το ξωκλήσι του Αγ. Μάρκου θ’ ατενίσετε την κοιλάδα του Βαρικού και το μοναστήρι της Παναγίας. Επίσης εξαιρετική θέα προς το Βέρμιο, το λεκανοπέδιο της Πτολεμαΐδας και τη λίμνη Βεγορίτιδα θα απολαύσετε από ύψος 1250 μέτρων στο εκκλησάκι του Προφ. Ηλία.

Συναρπαστική δασική διαδρομή, από την Κλεισούρα στην Βλάστη 

Η πλέον όμορφη και ενδιαφέρουσα δασική διαδρομή πραγματοποιείται από τη Κλεισούρα προς την Βλάστη Κοζάνης μέσω της ορεινής διάβασης του Μουρικίου.  Η διαδρομή που διατρέχει πυκνό  δάσος οξιάς προτείνεται κυρίως για όσους αγαπούν τα δασικά τοπία. Επίσης είναι κατάλληλη  για  ορεινή ποδηλασία εφόσον φυσικά υπάρχει η  ανάλογη φυσική κατάσταση. Πρόσφατα ασφαλτοστρώθηκε και το τελευταίο χωμάτινο  τμήμα  (8 χιλιόμετρα)  έτσι πλέον το  σύνολο της πορείας των 16 χιλιομέτρων ανάμεσα σε Βλάστη – Κλεισούρα πραγματοποιείται σε ασφάλτινο δρόμο.

Μονή Θεοτόκου Κλεισούρας

Στις παρυφές της Κλεισούρας (3 χλμ.) συναντάμε τη Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου Κλεισούρας. Το ιστορικό αυτό κτίσμα, θεμελιώθηκε σύμφωνα  με  μαρτυρίες, στις αρχές του 15ου αιώνα. Από τότε ανακαινίσθηκε και επεκτάθηκε αρκετές φορές, μέχρι που έφτασε στη σημερινή, εντυπωσιακή μορφή του. Βρίσκεται χτισμένο σε όμορφη φυσική θέση (950 υψόμ.), σε δροσερή κόγχη του δάσους, περιτριγυρισμένο από αμέτρητες βελανιδιές και  οξιές. Χαρακτηριστικό της πανέμορφης αυτής τοποθεσίας είναι τα πλούσια πηγαία νερά που τρέχουν ασταμάτητα από τρείς πέτρινες βρύσες που δεσπόζουν στην είσοδο της μονής.

Οι εκδρομές με αφετηρία την Κλεισούρα 

Από την Κλεισούρα θα βγείτε στον παλιό εθνικό δρόμο Καστοριάς – Φλώρινας και εύκολα από το ύψος του χωριού Αετός  θα προσεγγίσετε το διάσημο Νυμφαίο  (35 χλμ.).  Με σύντομες παρακάμψεις από τις αρχική σας πορεία θα επισκεφθείτε τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα που αποτελούν σημαντικό οικότοπο  για πολλά είδη πουλιών. Στη λίμνη Ζάζαρη υπάρχουν εγκαταστάσεις για υπαίθριες δραστηριότητες όπως είναι η ποδηλασία,  το καγιάκ και η ιππασία.  Σε καμμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να αγνοήσετε τα κοντινά στην Κλεισούρα χωριά Σκλήθρο (18 χλμ.) και Λέχοβο (11 χλμ.)

Χαμένο βασικό ένστικτο 

Στο Νυμφαίο θα επισκεφθείτε το καταφύγιο για τις αρκούδες που υπάρχει στις εγκαταστάσεις του «Αρκτούρου» (www.arcturos.gr)  και φυσικά το κέντρο πληροφόρησης. Μέσω του οδικού άξονα Καστοριάς –  Φλώρινας θα πάτε στο χωριό  Αγραπιδιές όπου επίσης αξίζει μια επίσκεψη στο “Καταφύγιο του Λύκου”. Εδώ, σε  περιφραγμένο τμήμα του φυσικού δάσους βελανιδιάς έκτασης 70 στρεμμάτων, φιλοξενούνται λύκοι που κρατούνταν παράνομα από ιδιώτες.   Τα ζώα που υπάρχουν στα καταφύγια της Αγραπιδιάς, αλλά και του Νυμφαίου καθώς δεν μπορούν να επανενταχτούν στο φυσικό τους περιβάλλον παραμένουν εκεί μέχρι το τέλος της ζωής τους έχοντας μια αξιοπρεπή διαβίωση που δυστυχώς όμως εξαρτάται απόλυτα από την ανθρώπινη φροντίδα.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Τα άγνωστα Κορέστεια Καστοριάς & το πανέμορφο όρος Βίτσι

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

Copyright photo & text: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

“Views Of Greece”  travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• kleisoura
• mountain
• αποδράσεις
• Κλεισούρα Καστοριάς
• ορεινά χωριά