Δίλοφο και Κουκούλι – Στα καλντερίμια της παράδοσης

Η διαχρονική γοητεία των παραδοσιακών οικισμών, η αρχοντιά της πέτρας, τα γραφικά καλντερίμια και η θαλπωρή του χωριού, εδώ σε αυτά τα δυο χωριά του Κεντρικού Ζαγοριού αποκτούν την πραγματική τους διάσταση.

Μπορεί πλέον οι δρόμοι να έχουν ασφαλτοστρωθεί κι εύκολα να προσεγγίζεται ακόμη και το πιο απόμερο χωριό. Όμως εδώ στον “τόπο πίσω από το βουνό”- όπως μεταφράζεται η σλάβικη λέξη Ζαγόρι-, τα πέτρινα Ζαγοροχώρια αν και εξαιρετικά δημοφιλής πλέον προορισμός, διατηρούν ατόφια την παλιά, αυθεντική εικόνα τους σαν ένας πολύτιμος κρίκος που δένει το σήμερα με την παράδοση, αλλά και τις μνήμες ενός συγκλονιστικού παρελθόντος.

Δίλοφο, άβατο για τα αυτοκίνητα 

Τα χωριά Δίλοφο και Κουκούλι που υπάγονται στην γεωγραφική ενότητα του Κεντρικού Ζαγοριού καθώς παραμένουν άβατο για τα αυτοκίνητα, αλλά και για τις φασαριόζικες συνήθειες της πόλης διατηρούν σχεδόν αλώβητη όλη τη παλιοκαιρίτικη τους γοητεία. Δεν έχεις παρά να συντονιστείς με τους ρυθμούς τους και ν’ απολαύσεις ένα συναρπαστικό ταξίδι στις γειτονιές του χθες, να “χαθείς” στα υπέροχα μονοπάτια των γύρω εξοχών, να αναζητήσεις τα φημισμένα πετρογέφυρα.

Γλυκό καλωσόρισμα στο παραδοσιακό Δίλοφο

Αφήνεις το αυτοκίνητό σου στον χώρο στάθμευσης που υπάρχει στην είσοδο του οικισμού και ανηφορίζεις το λιθόστρωτο καλντερίμι. Το βήμα στην αρχή διστακτικό, μαθημένο καθώς είναι αλλιώς, δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στην ανώμαλη επιφάνεια που δημιουργούν οι φυτευτές πέτρες. Σύντομα όμως συνηθίζεις και αφήνεις το στενό δρομάκι να σε οδηγήσει με τον τρόπο του, στα ενδοτέρα του χωριού.

Λίγα λεπτά χαλαρής πεζοπορίας ανάμεσα στους ψηλούς μαντρότοιχους που αγκαλιάζουν τις αυλές, πλάι σε βαριές ξύλινες πόρτες, σε χορταριασμένες άχρονες πέτρες και σε στέγες καλυμμένες με καλοδουλεμένες σχιστολιθικές πλάκες, θα σε παρασύρουν στον δικό τους σιωπηλό και γοητευτικό κόσμο. Καλώς ήλθατε στο Δίλοφο!!!

Κεντρικό Ζαγόρι, εύκολη πρόσβαση 

Από την Αθήνα ως τα Ιωάννινα θα διανύσετε 410 χλμ. μέσω Ρίου-Αντίρριου και Ιονίας οδού. Από Θεσσαλονίκη μέσω Εγνατίας, θα χρειαστεί να καλύψετε 260 χλμ. Από τα Ιωάννινα θα κατευθυνθείτε προς Κόνιτσα και στον κόμβο της Μεταμόρφωσης (19^ο χιλιόμετρο εθν. οδού Ιωαννιτών Κοζάνης) θα στρίψετε δεξιά για Κεντρικό Ζαγόρι. Φτάνοντας στο χωριό Αρχάγγελοι ο δρόμος διχάζεται. Το ένα παρακλάδι οδηγεί προς Βίτσα, Μονοδέντρι Πεδινά και το άλλο προς Δίλοφο, Κουκούλι, Κήπους, Τσεπέλοβο. Προσοχή μην σας ξεγελάσουν οι ευθείες και αναπτύξετε μεγάλες ταχύτητες καθώς μετά από βροχόπτωση ή χιονόπτωση, το οδόστρωμα γίνεται ολισθηρό. Από τα Γιάννενα, το Δίλοφο απέχει μόλις 32 χιλιόμετρα και το Κουκούλι 36 χιλιόμετρα. Προσοχή καθώς το μοναδικό πρατήριο βενζίνης στην περιοχή του Κεντρικού Ζαγοριού λειτουργεί κοντά στη διασταύρωση Ασπραγγέλλων.

Γοητευτικό Δίλοφο

Η παλιά του ονομασία ήταν Σοποτσέλι που σημαίνει νερότοπος και βρίσκεται στα 900 μέτρα ψηλά, γαντζωμένο στα προβούνια της Τύμφης. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο χωριό από τα παλιότερα του Ζαγοριού με σφιχτό ρυμοτομικό σχέδιο που διαμορφώθηκε στην πορεία των αιώνων για καθαρά αμυντικούς λόγους. Τα σπίτια περικλείονται από υψηλούς πέτρινους στιβαρούς τείχους που κρύβουν στο εσωτερικό τους μικρές, αλλά λειτουργικές αυλές. Η έλλειψη συγχρόνων δρόμων στο εσωτερικό του δεν επιτρέπει τη διάσπαση της ενότητας του οικιστικού ιστού έτσι το αρχιτεκτονικό σύνολο έχει δεχτεί σχεδόν μηδενικές σύγχρονες παρεμβάσεις.  Μάλιστα εδώ βρίσκεται και το ψηλότερο κτήριο του Ζαγοριού, της οικογένειας Μακροπούλου – Λουμίδη.

Περίπατοι στο Δίλοφο 

Καθώς είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα χωριά της περιοχής, έχει χαρακτηρισθεί από το υπουργείο πολιτισμού παραδοσιακός οικισμός και “ιστορικός τόπος”. Ο αυτοκινητόδρομος σταματά στην είσοδο του οικισμού και η περιπλάνηση στα λιθοστρωμένα καλντερίμια συνεχίζεται με τα πόδια. Κατηφορίστε το κεντρικό καλντερίμι προς την πέτρινη πλατεία όπου δεσπόζει ο εκατόχρονος πλάτανος. Στη συνέχεια ανηφορίστε για την καλοδιατηρημένη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου απ’ όπου θα απολαύσετε τη θέα στο χωριό και στα χιονισμένα αυτήν την εποχή βουνά του Κεντρικού Ζαγοριού.

Πεζοπορικά μονοπάτια που ξεκινούν από το Δίλοφο 

Το χωριό διαθέτει μερικά από τα ομορφότερα αναπαλαιωμένα αρχοντικά που λειτουργούν πλέον ως ξενώνες, ενώ εδώ υπάρχει και το «Λίθος» ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της περιοχής. Ένα αρκετά πολύπλοκο σύστημα παλιών λιθόστρωτων καλντεριμιών και μονοπατιών που σήμερα μεγάλο μέρος τους έχει καθαριστεί και σημανθεί, ξεκινά από το Δίλοφο και οδηγεί στα γύρω χωριά, όπως είναι το Κουκούλι, οι Κήποι, το Καπέσοβο η Βίτσα.

Πέτρινο Κουκούλι

Το Κουκούλι απέχει από το Δίλοφο μόλις 7 χιλιόμετρα και προσεγγίζεται τόσο από τον δρόμο που οδηγεί προς Κήπους, όσο και από τον δρόμο που συνεχίζει προς Τσεπέλοβο. Το παραδοσιακό χωριό βιώνει την καθημερινότητα με το δικό του τρόπο απολαμβάνοντας ένα είδος “τουριστικής ασυλίας”, καθώς και εδώ λόγω του πυκνοδομημένου οικιστικού ιστού, οι σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι δεν κατάφεραν να διεισδύσουν. Το Κουκούλι, με την πανέμορφη λιθόστρωτη πλατεία του, τις πέτρινες βρύσες και τα άριστα διατηρημένα αρχοντικά του, κυριολεκτικά κλέβει καρδιές. Όπως και όλη η περιοχή, το Κουκούλι γνώρισε μεγάλη ακμή από τον 18ο μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Το όνομα του χωριού πιθανόν να προέρχεται από την εκτροφή μεταξοσκωλήκων που ήταν παλιότερα μία από τις κυριότερες ασχολίες των κατοίκων του χωριού.

Περίπατοι στο Κουκούλι

Καθώς θα περιπλανιέστε στα γραφικά σοκάκια, θα εντυπωσιαστείτε με την καλαίσθητη παρουσία όλων αυτών των επιβλητικών κτισμάτων φτιαγμένων από γκρίζα πέτρα και σχιστόλιθο. Σχολεία, εκκλησίες, αρχοντικά, αποπνέουν μια παρακμασμένη, αλλά αναμφισβήτητα πανταχού παρούσα διαχρονική αρχοντιά. Στο  κέντρο του οικισμού ξεχωρίζει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (1788).  Ανάμεσα στα γεροδεμένα σπιτικά ξεχωρίζουμε αυτά του Πλακίδα και του Κόκορου. Αυτό του Αναστασιάδη είναι μοναδικό για την ιδιότυπη αρχιτεκτονική και την θαυμάσια εσωτερική διακόσμησή του.

Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το πνευματικό κέντρο-μουσείο «Κ. Λαζαρίδης»  που διαθέτει μια αξιόλογη συλλογή παλιών συγγραμμάτων, αλλά και μια εξαιρετικά πλούσια αντιπροσωπευτική συγκέντρωση βοτάνων από τη μοναδική σε ποικιλία χλωρίδα της περιοχής Βίκου-Ζαγορίου.

Η θέα στο Βίκο από την Οξυά

Οδικώς θα πάτε στα χωριά Βίτσα και Μονοδέντρι –δύο από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς- από όπου προσεγγίζεται η θέση “Οξιά”, το σημείο με τη συναρπαστικότερη θέα στη χαράδρα του Βίκου.

Κεντιρκό Ζαγόρι, Γεφυρότοπος…

Από τα πολλά γεφύρια της περιοχής, ενδεικτικά ν’ αναφέρουμε το μεγάλο μονότοξο γεφύρι του “Νούτσου” ή του “Κόκκορου” που βρίσκεται πάνω στο δρόμο για Τσεπέλοβο, κοντά στη διασταύρωση για Κήπους.

Το τρίτοξο και πολυφωτογραφημένο γεφύρι του Πλακίδα θα το εντοπίσετε λίγο πριν φτάσετε στους Κήπους, ενώ ακολουθεί το μονότοξο γεφύρι του Λαζαρίδη στο ομώνυμο φαράγγι πλάι στο χωριό Κήποι. Λίγο έξω από τα τελευταία σπίτια των Κήπων θα δείτε το γεφύρι του Μύλου που δρασκελίζει με το πέτρινο βήμα του το Μπαγιώτικο ποτάμι που κτίσθηκε το 1748 και είναι δίτοξο με μια μικρότερη βοηθητική καμάρα. Κοντά στο Διλοφο θα δείτε τα γεφυρια του Αγίου Μηνά και του καπετάν Αρκούδα.

Ορεινή περιπλάνηση, προς Γυφτόκαμπο

Μέσα από μια μαγευτική ορεινή διαδρομή που περνά απ’ το αρχοντικό Τσεπέλοβο και από το Σκαμνέλι, θα καταλήξετε στην τοποθεσία Γυφτόκαμπος όπου έχει στηθεί σε αναπαράσταση καταυλισμός των Σαρακατσάνων κτηνοτρόφων.

Αξίζει να ανηφορίσετε τον δύσκολο ασφάλτινο δρόμο που κουλουριάζεται στις ράχη του βουνού και καταλήγει στο απόμερο Βραδέτο (9 χλμ. από τον κεντρικό δρόμο προς Τσεπέλοβο) που είναι το ψηλότερο χωριό σε όλο το Ζαγόρι –υψομ.1350- (το χωριό το έχουμε παρουσιάσει εκτενώς σε παλιότερο ταξιδιωτικό μας αφιέρωμα). Περπατήστε μέχρι την τοποθεσία «Μπελόη» και απολαύστε τη θέα στη χαράδρα του Βίκου (εφάμιλλη με αυτή της «Οξιάς» που βρίσκεται έξω από το Μονοδέντρι). Για μαθημένους πεζοπόρους εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η διαδρομή που συνδέει το Καπέσοβο με το Βραδέτο μέσω της περίφημης «Σκάλας Βραδέτου».

Για τη διαμονή σας προτείνουμε: Το “Αρχοντικό Διλόφου” βρίσκεται κοντά στην κεντρική πλατεία του χωριού και είναι ένας από τους πιο αυθεντικούς  και γλυκούς μικρούς ορεινούς ξενώνες της Ελλάδας. Οι υπηρεσίες είναι υψηλού επιπέδου και  το πρωινό πλούσιο, ενώ την διαφορά την κάνουν οι εξαιρετικά ευγενικοί και πάντα πρόθυμοι να σας εξυπηρετήσουν   ιδιοκτήτες.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Σκαμνέλι, ένα άγνωστο χωριό στο Κεντρικό Ζαγόρι και η υπέροχη φάση του

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

COPYRIGHT PHOTO: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

COPYRIGHT TEXT: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

“Views Of Greece” travel photojournalism: Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• Epirus
• Γεφύρια
• Δίλοφο
• Ελλάδα
• Ζαγοροχώρια
• Κουκούλι