Λίμνη Κερκίνη, η ζωή σε κίνηση…

Σαν την κοιτάξεις θα νοιώσεις ασήμαντος, παρατηρητής του αέναου κύκλου μιας φυσικής διαδικασίας που έχεις ξεχάσει, ή δεν έχεις καν γνωρίσει, εγκλωβισμένος καθώς είσαι «εντός των τειχών».  Σύντομα η Κερκίνη θα σου αποδείξει πως έχει τον τρόπο της να σε διδάξει, να σε συγκινήσει, να σε αφυπνίσει… Στο τέλος σίγουρα θα καταλάβεις πως σε τούτη τη λίμνη επιβιώνει ένα οικοσύστημα σπάνιο, ιδιαίτερο, όμως και εύθραυστο που χρειάζεται διαρκή προστασία.

Κερκίνη, το σκηνικό της ζωής

Ήταν πρωί στο μικρό λιμάνι. Ο ήλιος έχει ήδη ανέβει αρκετά και τα πάντα γύρω έλαμπαν. Κάπου – κάπου πάνω στα νερά στραφτάλιζε το φως, δίνοντας μια άλλη διάσταση στη ατάραχη, “γυάλινη” επιφάνεια της λίμνης. Βαθιά στο παρυδάτιο δάσος και στους πυκνούς καλαμιώνες η πρωινή ομίχλη  είχε αρχίσει ν’ αποτραβιέται σταδιακά δίνοντας τη σκυτάλη στη ζωηρή έναρξη μιας ακόμα μέρας στον φυσικό κόσμο της Κερκίνης. Με κρωγμούς και πλαναρίσματα, οι φτερωτοί κάτοικοι  γυροπετούσαν ολόγυρα   αναζητώντας  τον επιούσιο, ενώ οι ψαράδες στο λιμάνι συνέχιζαν ατάραχοι  να παλεύουν με τα δίχτυα τους.

Ένα μικρό κοπάδι πελεκάνων στεκόταν σε μικρή απόσταση περιμένοντας με υπομονή το περίσσευμα της ψαριάς. Άθελά σου γίνεσαι θεατής της φυσικής διαδικασίας που διαδραματίζεται μέσα στο κάδρο του ξεχωριστού αυτού τόπου και πραγματικά νιώθεις τόσο ασήμαντος όταν σε κατακλύζει η  αίσθηση πως δεν μπορείς να είσαι τίποτε άλλο παρά απλός παρατηρητής του μεγαλείου της φύσης,  της ίδιας της ζωής που βρίσκεται σε διαρκή κίνηση!

Η Κερκίνη, στον χώρο και στον χρόνο

Η λίμνη Κερκίνη βρίσκεται στο  νομό  Σερρών,  πολύ κοντά στην κωμόπολη του Σιδηροκάστρου και  περικλείεται  από τους ορεινούς όγκους που σχηματίζουν τα  βουνά  Μπέλες,  Δύσωρο και Μαυροβούνι. Η όψη της περιοχής με τη μορφή που τη βλέπουμε σήμερα, δεν υπήρχε στο πρόσφατο παρελθόν. Στους αρχαίους χρόνους ο τόπος ήταν ελώδης και  καλυμμένος από πυκνή βλάστηση, ενώ  κατά καιρούς  στις πλημμυρίδες  του ποταμού σχηματιζόταν νοτιότερα αβαθής λίμνη, γνωστή με το όνομα Κερκινίτιδα, που πιθανόν να δημιουργήθηκε από το λιώσιμο των παγετώνων.

Ιστορικές αναφορές στους  περσικούς πολέμους  μας κάνουν γνωστή την περιπέτεια του Μαρδόνιου – στρατάρχη του Ξέρξη- σε αυτόν τον αφιλόξενο τόπο, όπου λιοντάρια και άλλα άγρια  ζώα κατασπάραξαν τις καμήλες, τα άλογα και πολλούς από τους στρατιώτες του. Το 1932 υψώθηκε για αρδευτικούς λόγους, το φράγμα.

Τα πρώτα  αναχώματα τιθάσευσαν τα νερά  του  Στρυμόνα και γέμισαν τη λεκάνη της Κερκίνης, δίνοντάς την δυνατότητα στους αγρότες του κάμπου να έχουν μια μόνιμη παροχή νερού για να ποτίζουν τις καλλιέργειες τους στο άνυδρο μεσογειακό καλοκαίρι.

Λίμνη Κερκίνη, ένα μοναδικό οικοσύστημα 

Παρά το γεγονός λοιπόν ότι η Κερκίνη θεωρείται σήμερα τεχνητή, η διαχρονική παρουσία της υδρόβιας φτερωτής πανίδας στην περιοχή, μαρτυρά την ύπαρξη από παλιά του σπάνιου αυτού ενδιαιτήματος αφού όπως φαίνεται έχει καταγραφεί πλέον στα κύτταρα των οργανισμών.

Από το 1971 και μετά, αφού ανακηρύχθηκε με τη συνθήκη Ραμσάρ ως υγρότοπος διεθνούς σημασίας – ένας από τους 11 της χώρας μας που υπάγονται στη συνθήκη- προστατεύεται από την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας, Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά και Ειδικά Προστατευμένη Μεσογειακή Περιοχή. Το 2005 ιδρύθηκε το «Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης»  προκειμένου να υπάρξει σωστότερη διαχείριση του φυσικού πλούτου της περιοχής. Πληροφορίες «Φορέας Διαχείρισης και Προστασίας Λίμνης Κερκίνης»  http://www.kerkini.gr/

Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης, αυστηρή προστασία

Το ψάρεμα, το κυνήγι, η συλλογή φυτών, η προσέγγιση με βάρκα στις τοποθεσίες φωλιάσματος των πουλιών, έχουν απαγορευθεί ολοκληρωτικά ή επιτρέπονται σε ορισμένα σημεία και εποχές του χρόνου, οι περιπολίες των ανθρώπων του Πάρκου είναι συχνές και τα πρόστιμα τσουχτερά για τους παραβάτες.  Στην ευρύτερη περιοχή της Κερκίνης έχουν καταγραφεί πάνω από 310 είδη πουλιών εκ των οποίων τα 75 είναι προστατευμένα και τα 52 θεωρούνται σημαντικά για την Ελλάδα. Πρόσφατες παρατηρήσεις εντόπισαν  αρκετά άτομα  νανόχηνας είδος που προστατεύετε αυστηρά από την  Ευρωπαϊκή νομοθεσία καθώς υπολογίζεται πως ο πληθυσμός τους δεν ξεπερνά τα 100 άτομα. Τα πρώτα πουλιά εμφανίζονται στη λίμνη στα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου και τις πιο πολλές φορές ξεχειμωνιάζουν εδώ (πηγή Ορνιθολογική http://www.ornithologiki.gr ).

Λίμνη Κερκίνη, συνύπαρξη διαφορετικών ειδών

Η βιοποικιλότητα  της Κερκίνης πραγματικά εντυπωσιάζει καθώς στα νερά της εκτός από το πασίγνωστο γριβάδι, ζουν και αναπαράγονται ακόμη  32 είδη ψαριών όπως η πεταλούδα, το τσιρόνι, αλλά και τα σπάνια ενδημικά σίρκο και τυλινάρι. Το γριβάδι  (κυπρίνος) αλιεύετε επαγγελματικά καθώς  έχει εμπορική αξία και η νοστιμιά του εκτιμάτε ιδιαίτερα στις τοπικές αγορές της Μακεδονίας.  Ακόμη έχουν καταγραφεί 10 είδη αμφιβίων  και  20 είδη ερπετών.

Στις όχθες της βόσκει ελεύθερα -κόντρα στις σύγχρονες ζωοτεχνικές  μεθόδους της κτηνοτροφίας- ο μεγαλύτερος πληθυσμός νεροβούβαλων, αυτό το σπάνιο είδος που κάποτε ευημερούσε στους υγροτόπους της Ελλάδας. Το γάλα του θεωρείται εξαιρετικά πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και ασβέστιο και στο παρελθόν αποτελούσε περιζήτητο κτηνοτροφικό προϊόν.

Ελλάδα, η άγρια ζωή σε κίνδυνο 

Τα ρηχά νερά,  οι πυκνοί καλαμιώνες και το πολύ σπουδαίο για την υδρόβια ζωή παρυδάτιο δάσος είναι καθοριστικής σημασίας  παράγοντες που δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για να φωλιάσουν, αλλά και να εξασφαλίσουν την τροφή τους πολλά και διαφορετικά είδη της διατροφικής αλυσίδας.

Κάθε φορά που ο Στρυμόνας πλημμυρίζει παρασέρνει στο διάβα τους μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών (πλαστικά υλικά, απορρίμματα, γεωργικά υπολείμματα)  από τη γειτονική Βουλγαρία που τελικά καταλήγουν στον βυθό της  Κερκίνης. Όμως το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα το εξαιρετικά σημαντικό και εύθραυστο αυτό οικοσύστημα είναι η μεγάλη και μερικές φορές ανεξέλεγκτη μεταβολή της στάθμης των νερών εξ αιτίας της αλόγιστης ανθρώπινης χρήσης.

Με τα χρονιά το φαινόμενο αυτό έχει δημιουργήσει ανεπανόρθωτες βλάβες στο ριζικό σύστημα του παρυδάτιου δάσους το οποίο είναι σημαντικό για το φώλιασμα των πουλιών. Όσο κάποιο συνεχίζουν να διακατέχονται από τη μονοδιάστατη αντίληψη ότι η Κερκίνη είναι απλά ένας ταμιευτήρας νερού το πρόβλημα θα εντείνεται και θα μεγιστοποιήσετε ώσπου κάποια στιγμή στο πολύ κοντινό μέλλον οι βλάβες θα είναι μη αναστρέψιμες.

Πως θα πάτε στην Λίμνη Κερκίνη

Από τη Θεσ/νίκη η λίμνη Κερκίνη προσεγγίζεται είτε μέσω Κιλκίς, είτε μέσω Σερρών-Σιδηροκάστρου ή μέσω φράγματος Λιθότοπου (αυτή είναι και η πιο σύντομη πορεία 75 χλμ.). Ερχόμενοι από νότια Ελλάδα θα μπείτε στην Εγνατία και στον κόμβο του Αξιού θα στρίψετε  προς Ευζώνους.  Στο ύψος του Πολύκαστρου θα συνεχίσετε προς Κιλκίς, Κερκίνη. Η Αθήνα απέχει συνολικά 605 χλμ.

Προτεινόμενα για διαμονή

Ξενώνας «Βιγλάτορας», τηλ.  23270 51231 http://viglatorashotel.com

Διαμερίσματα «Μορφή», τηλ. 23270 41036, https://www.morfihotel.gr

Ξενώνας «Λιμναίο»,  τηλ. 23250 51581, https://www.limneokerkini.gr

Ξενοδοχείο «Ερωδιός», τηλ. 23250 28070, https://www.hotel-erodios.gr

Ξενώνας «Φράγμα», τηλ. 23250 41184, https://www.kerkinilimni.gr

Ξενώνας «Κερκινίτις»,  τηλ. 23250 41035, https://www.kerkinitis.gr

Ξενοδοχείο «Οικο – περιηγητής», τηλ. 23270 41450, https://www.oikoperiigitis.gr

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Η λίμνη Κερκίνη παγωμένη, ένα σπάνιο φαινόμενο

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

Copyright text: Germaine Alexakis / Views Of Greece

Copyright photos, info & text : Theo Athanasiadis / Views Of Greece

“Views Of Greece”  travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• birdwatching
• lake kerkini
• wildlife
• άγρια ζωή
• βιότοπος
• Κοντά στη Θεσσαλονίκη
• Λίμνη Κερκίνη