Άγνωστη Βοιωτία, όρος Σαγματάς – Yλίκη & Παραλίμνη

Μόλις λίγα χιλιόμετρα από την καρδιά  της  Αθήνας φτάνουν για ν’ αλλάζεις παραστάσεις, ήχους, χρώματα…διάθεση. Ιδανικός τόπος  για  την Κυριακάτικη έξοδο με την οικογένεια,  για  πικ-νικ, για περίπατους και βόλτες με ποδήλατο για παρατήρηση πουλιών  (birdwatching).

Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Copyright text: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

Σαγμάτειο όρος, το μπαλκόνι του κάμπου 

Μοιάζει μικρό και ασήμαντο έτσι όπως το βλέπεις να ορθώνει το ανάστημά του στην άκρη του Βοιωτικού κάμπου. Ορμώμενος από Αθήνα, καθώς οδηγείς στην εθνική οδό προς Λαμία, συνήθως το προσπερνάς δραπετεύοντας βιαστικά για άλλου προορισμούς, μακριά από τη σκληρή μεγαλούπολη… Και όμως το Σαγμάτειο όρος κρύβει την έκπληξη και είναι τόσο κοντά σου! Στην κορφή του θα ανακαλύψεις μια μικρή όαση ορεινής φύσης και ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Στερεάς Ελλάδας.

Για ν’ ανεβείς στη ράχη του θα πρέπει να πας στο χωριό Ύπατο Βοιωτίας που απέχει από την Αθήνα μόλις 80 χιλιόμετρα. Στη συνέχεια ακολουθείς τον τσιμεντόδρομο που ανηφορίζει τις ξεροτράχαλες πλαγιές του βουνού. Η ανάβαση δεν διαρκεί πάνω από 6 χλμ. ώσπου σε ύψος 740 μέτρων ξεπροβάλει το καταπράσινο οροπέδιο, στολισμένο με υπεραιωνόβιες βελανιδιές και ανθισμένες κερασιές.

Μονή Σαγματά, το Βυζάντιο είναι εδώ…

Λίγο ψηλότερα το καστρομονάστηρο της μονής Σαγματά απολαμβάνει τη ησυχία και τη βυζαντινή του γαλήνη. Η μονή κτίστηκε από τον Όσιο Κλήμη τον Αθηναίο τον 12^ο αιώνα, πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού του Ύπατου Διός κάνοντας χρήση των αρχαίων δομικών υλικών.

Το καθολικό της μονής αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, είναι βασιλική ρυθμού σταυροειδούς με τρούλο. Εξαιρετικής τέχνης είναι το ψηφιδωτό δάπεδο με τις περίτεχνες παραστάσεις ζώων και φυτών, φτιαγμένες από πολύχρωμες λεπτές ψηφίδες.

Σκήτη Όσιου Κλήμη, ο κάμπος στο πιάτο 

Εκατό μέτρα βόρεια του μοναστηριού, κτισμένη στο χείλος του γκρεμού βρίσκεται η νεότευκτη εκκλησία, αφιερωμένη στον ιδρυτή της μονής τον Όσιο Κλήμη. Από αυτόν το φυσικό εξώστη θα έχετε -με διαύγεια στην ατμόσφαιρα- μια αεροπορικών διαστάσεων θέα σε όλη τη πεδιάδα της Βοιωτίας! Από εδώ ξεκινά το μονοπάτι που ισορροπεί στην κόψη του καθέτου βράχου και οδηγεί στη σκήτη του Όσιου Κλήμη (προσοχή αν έχει βρέξει τα σκαλοπάτια γλιστρούν).

Υλίκη, ο τροφοδότης νερού της Αθήνας 

Υλίκη ο τροφοδότης της Αθήνας Αφήνουμε πίσω το “Σαγμάτειον Όρος”, επιστρέφουμε στο  Ύπατο   και από εκεί  χωρίς  να  χρειαστεί  να  βγούμε   στην   εθνική    οδό, ακολουθώντας επαρχιακό ασφάλτινο δρόμο  καταλήγουμε στο  χωρίο Μουρίκι που σχεδόν ακουμπά στις όχθες  της λίμνης Υλίκη. Η Υλίκη στα  ομηρικά χρόνια λεγόταν και Κηφισσίδα, ενώ το σημερινό όνομα το οφείλει στην αρχαία πόλη Ύλη ή Υλαι που βρισκόταν σε κοντινό ύψωμα (πιθανόν του Πτώου όρους).

Είναι μερικώς φυσική λίμνη  περιτριγυρισμένη από τα βουνά χαμηλού υψομέτρου  Σφίγγιο (δυτικά),  Μεσσάπιο (ανατολικά) και Πτώο (βόρεια). Η έκτασή της αν και αυξομειώνεται συνεχώς καλύπτει σχεδόν  22 τ.χλμ. Η λεκάνη της δέχεται τα νερά της αποξηραμένης Κωπαίδας λίμνης μέσω του  ποταμού Βοιωτικού Κηφισού, αλλά εμπλουτίζεται και από υπόγειες πηγές.

Το μέγιστο βάθος της λίμνης είναι σχεδόν 40 μέτρα, ενώ η συνολική ποσότητα νερού (όταν βέβαια ο ταμιευτήρας είναι γεμάτος), ανέρχεται στα 663.000.000 m3.  Από το 1957 μετά από τα αναγκαία έργα, παρέχει μεγάλο μέρος του υδατίνου αποθέματος της στην λίμνη του Μαραθώνα. Η Υλίκη φιλοξενεί στο υγρό της ενδιαίτημα, την καλαμίθρα (scardinius graecus),  ένα ενδημικό είδος της ιχυοπανίδας που συναντάτε μόνο εδώ,  από όλη την νότια βαλκανική!

Υλίκη, περίπατοι στην ακρολιμνιά

Το μικρό χωριό Μουρίκι μπορεί να το χρησιμοποιήσετε σαν αφετηρία για την γνωριμία σας με την Υλίκη, την πιο γνωστή – άγνωστη λίμνη  της Ελλάδας. Οι διαδρομές – εξερευνήσεις πραγματοποιούνται σε μέτριας βατότητας χωματόδρομους και παρά  το  γεγονός  ότι   παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καλό θα ήταν να τις  επιλέξουν μόνο οι κάτοχοι τετρακίνητων οχημάτων.

Τα Σαββατοκύριακα θα δείτε πολλούς ψαράδες πολλές φορές μεγάλες παρέες να κατασκηνώνουν στις όχθες και να στήνουν τα καλαμιά τους.  Οι ψαριές είναι ιδιαίτερα αποδοτικές καθώς στα νερά τις λίμνης κολυμπούν  αρκετοί κυπρίνοι- το γνωστό γριβάδι-, που έχουν πολλαπλασιαστεί μετά από εμπλουτισμό γόνου. Δυστυχώς όλοι αυτοί οι εποχούμενοι φυσιολάτρες αφήνουν πίσω φεύγοντας, κάθε λογής σκουπίδια!

Παραλίμνη, ένας πολύτιμος και υποτιμημένος υγρότοπος 

Ξεκινώντας και πάλι από το Μουρίκι θα πάρετε τον ασφάλτινο δρόμο που οδηγεί στη Χαλκίδα. Δεν θα χρειαστεί να διανύσετε πάνω από 2-3 χιλιόμετρα για να διακρίνετε τη μακρόστενη σιλουέτα της Παραλίμνης να απλώνεται στον ορίζοντα. Η λίμνη Τροφία όπως λεγόταν στην αρχαιότητα σύμφωνα με τον Στράβωνα, καταλαμβάνει σήμερα μια έκταση περίπου 15 τ.χ. Στην περιοχή έχουν βρεθεί τμήματα ακρόπολης, θαλαμοειδών και κιβωτιόσχημων τάφων της εποχής του χαλκού, της γεωμετρικής και της αρχαϊκής. Οι όχθες τις Παραλίμνης είναι βατές και σε μεγάλο μέρος καλύπτονται από πυκνούς καλαμιώνες, ιδανικό ενδιαίτημα για δεκάδες είδη της φτερωτής πανίδας. Δίκαια η Παραλίμνη θεωρείται ένας από τους ελάχιστους μεσόγειους υγροτόπους που έχουν απομείνει στην Νότια Ελλάδα και μια βόλτα στις ανθισμένες όχθες της είναι ιδανική για birdwathing (παρατήρηση πουλιών). Μη ξεχάσετε τα κιάλια σας.

Υλίκη – Παραλίμνη, απειλούμενο οικοσύστημα

Αν και η περιοχή Υλίκης-Βοιωτικού Κηφισού-Παραλίμνης έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα «Δίκτυο Φύση 2000», το παράνομο κυνήγι, η υπερβόσκηση των παρόχθιων περιοχών, τα φυτοφάρμακα των γειτονικών γεωργικών εκτάσεων και τα αστικά στερεά απόβλητα (μπάζα-σκουπίδια) απειλούν ολοφάνερα την επιβίωση του οικοσυστήματος. Και όμως με μικρές επεμβάσεις από την πολιτεία ο θαυμάσιος αυτός τόπος που βρίσκεται τόσο κοντά στην Αθήνα, θα μπορούσε να αναδειχθεί ως η «Κερκίνη του Νότου». Ο άνθρωπος θα μπορούσε να ασκεί όλες τις παραδοσιακές γεωκτηνοτροφικές δραστηριότητες και παράλληλα χωρίς να ενοχλεί, να απολαμβάνει την ομορφιά της άγριας φύσης κάνοντας ποδήλατο, ή παρατήρηση πουλιών. Αντ’ αυτών ο επισκέπτης σήμερα θα δει ανάμεσα στους καλαμιώνες άφθονα σκουπίδια, άδεια μπουκάλια φυτοφαρμάκων, λάστιχα αυτοκινήτων, υπολείμματα θερμοκηπίων… Πόσο άδικη μεταχείριση και ένδειξη αδιαφορίας για ένα τόσο όμορφο και ξεχωριστό τόπο!

Αρχαία Ύλη: Η βοιωτική αυτή πόλη που έδωσε το όνομά της στην λίμνη Υλίκη,  ήταν γνωστή για τους αρχαίους μεταλλουργούς της που κατασκεύαζαν τις περίφημες βοιωτικές ασπίδες.  Πιο γνωστός μάστορας ήταν ο Τυχίος – αναφέρεται σε αυτόν ο Όμηρος στην Ιλιάδα-.

Όσιος Κλήμης: Η καταγωγή του όσιου  Κλήμη ήταν από την Αθήνα.Σε ηλικία τριάντα ετών αποφάσισε ν’ ακολουθήσει τη μοναστική ζωή. Αρχικά πήγε στη μονή του Οσίου Μελετίου στον Κιθαιρώνα. Στη συνέχεια έφυγε από εκεί και ανέβηκε  στο όρος του Σαγματά, αναζητώντας την απομόνωση στο απόκρημνο σπήλαιο. Εδώ ασκήτεψε για πολλά χρόνια όπου και πέθανε τo 1111.

Τα νερά φεύγουν και έρχονται: Όταν η Υλίκη υπερχειλίζει, τα νερά της χύνονται στην Παραλίμνη μέσω μιας διώρυγας 2,5 χιλιομέτρων. Βέβαια την εποχή της  μεγάλης ξηρασίας (1993 -1995) λόγω της συνεχούς  άντλησης των νερών της, η Παραλίμνη αποξηράνθηκε και ο   πυθμένας της άρχισε να καλλιεργείται, ενώ για  μερικά  χρόνια   η ύπαρξή της αναφερόταν μόνο στους χάρτες.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Άγνωστη Βοιωτία, ιδέες για συναρπαστικές μονοήμερες εκδρομές 

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

 

• Iliki
• lake near Athens
• Βοιωτία
• μονή Σαγματά
• μονοήμερη εκδρομή
• Παραλίμνη