Τα βήματα του Αώου στη ράχη της Πίνδου

Ο Αώος σχηματίζεται στα υψίπεδα του Μετσόβου και σημαδεύει με την πορεία του για εβδομήντα χιλιόμετρα τον χάρτη της χώρας σαν ένας από τους σημαντικότερους ποταμούς της. 

Copyright photo & text: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Εκεί ψηλά στις «Πολιτσές» Μετσόβου  γεννιέται ο ποταμός Αώος και από εδώ ξεκινά τη συναρπαστική του πορεία των διακοσίων εξήντα χιλιόμετρων μέχρι τις εκβολές του στην Αδριατική θάλασσα.

Τα εβδομήντα από αυτά, σίγουρα τα πιο ενδιαφέροντα, διατρέχουν την κορμοστασιά της βόρειας Πίνδου όπου και συναντάμε κάποια από τα ομορφότερα παραποτάμια τοπία της Ελλάδας.

Τα ταξιδιωτικά μονοπάτια μας λοιπόν, θα διασταυρωθούν με τις όχθες του σε πολλά διαφορετικά σημεία. Το οδοιπορικό μας ξεκινά εκεί όπου δημιουργείται ο ρους του ποταμού και ολοκληρώνεται αρκετά βορειότερα, εκεί όπου ο Αώος, ο «ευεργέτης θεός» της ελληνικής μυθολογίας,  εγκαταλείπει τη χώρα μας και συνεχίζει το ταξίδι του στην Αλβανία.

Λίμνη Πηγών Αώου, η ψηλότερη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας

Ένα φράγμα που ανυψώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, στην τοποθεσία «Πενταλώνια», τιθάσευσε την πορεία του ποταμού από τα πρώτα του κιόλας βήματα. Έτσι δημιουργήθηκε από τη ΔΕΗ η λίμνη Πηγών Αώου με σκοπό την παραγωγή ενέργειας. H λίμνη Βρίσκεται σε υψόμετρο  1.350 μέτρων, θεωρείται η ψηλότερη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας  και καταλαμβάνει μια έκταση 11,5 τ.χλμ.

Αλπικές εικόνες στη λίμνη Πηγών Αώου

Αν έχει χιονίσει θα δείτε εικόνες μαγικές που θυμίζουν τοπία της Βόρειας Ευρώπης. Όμως και κάθε εποχή του χρόνου το τοπίο είναι υπέροχο. Γύρω από τη λίμνη δεν υπάρχουν  υποδομές, όμως το τοπίο, συναρπάζει όλες τις εποχές του χρόνου. Την άνοιξη και το καλοκαίρι αξίζει να πραγματοποιήσετε όλη την παρόχθια διαδρομή που που σχηματίζει την περίμετρό της. Τον χειμώνα είναι καλυτέρα να πάτε μόνο μέχρι το φράγμα.

Πρόσβαση από Μέτσοβο προς Λίμνη Πηγών Αώου

Θα βγείτε στον παλιό δρόμο Ιωαννίνων – Τρικάλων και θ’ ανηφορίσετε προς τον αυχένα της Κατάρας. Στα 5 χιλιόμετρα θα δείτε τον ασφάλτινο δρόμο που οδηγεί στο φράγμα του Αώου.  Χαμηλότερα από το φράγμα, σε ένα τοπίο αρχέγονα άγριο που ευτυχώς δεν το διατρέχουν δρόμοι, ο Αώος σμίγει με το Αρκουδόρεμα, -ένα μικρό ορεινό ποτάμι που γεννιέται στην κοιλάδα Βάλια Κάλντα – και συνεχίζει δυναμικός να διασχίζει το πυκνό δάσος του Μούργκου. Ο πανέμορφος αυτός δρυμός που προστατεύεται υπό το καθεστώς του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, είναι προσβάσιμος  μόνο με τα πόδια.

Βοβούσα, αρμονική συμβίωση με τον Αώο

Το επόμενο ραντεβού μας με τον Αώο θα το δώσουμε στο χωριό Βοβούσα του Ανατολικού Ζαγοριού. Η Βοβούσα πραγματικά ζει με τον αχό του ποταμού, αφού το ορμητικό ποτάμι κόβει στα δυο τις γειτονιές της.  Πρόκειται για ένα τρανό, βλάχικο χωριό που παλιά ήταν γνωστό με την ονομασία Μπαϊάσσα. Η σύγχρονη ονομασία του προήλθε από παράφραση της αρχαίας ονομασίας του ποταμού που ήταν Βοϊούσας (δηλαδή το βουερό ποτάμι). Το χαρακτηριστικό της Βοβούσας είναι φυσικά το μεγάλο τοξωτό γεφύρι της που ενώνει τις γειτονιές της και κτίσθηκε το  1748 με χρηματοδότηση του Ζαγορίσιου έμπορου Αλέξη Μίσιου.

Πως θα πάτε στη Βοβούσα

Στη Βοβούσα θα μπορέσετε να έρθετε και από το φράγμα του Αώου ακολουθώντας δύσκολο, αλλά ασφάλτινο δρόμο που τον χειμώνα πιάνει πολύ χιόνι. Μια άλλη διαδρομή ξεκινά από το Περιβόλι Γρεβενών.  Όμως η πλέον γνωστή προσέγγιση γίνεται μέσω Εγνατίας οδού. Στον κόμβο της γέφυρας Μπαλτούμα θα ακολουθείτε τις ταμπέλες για Τρίστενο, Γρεβενίτι, Φλαμπουράρι, στη συνέχεια θα ανηφορίσετε τον δασωμένο αυχένα Ράχη Ζίνας (υψομ. 1550 ) και θα κατηφορίσετε προς  Βοβούσα. Στη Βοβούσα υπάρχουν υποδομές για φαγητό και διαμονή.

Η Λάκα Αώου και το όμορφο φαράγγι της

Μετά τη Βοβούσα, το βουερό ποτάμι θα το συναντήσουμε ξανά στα χωριά της Λάκας Αώου. Πρόκειται για μια συστάδα ορεινών χωριών που βρίσκονται κατά μήκος της φαραγγιού του ποταμού και πάνω στον επαρχιακό οδικό άξονα που συνδέει την Κόνιτσα με το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας.  Η διαδρομή αυτή, αν και αρκετά δύσκολη λόγω στροφών, είναι  υψηλής αισθητικής αξίας και  θα μυήσει τον επισκέπτη στα μυστικά της άγριας, ορεινής φύσης ενώ παράλληλα θα τον φέρει κοντά σε μερικά από τα ομορφότερα προσβάσιμα σημεία του Αώου.

Τα χωριά της Λάκας Αώου

Από τον χώρο στάθμευσης του χιονοδρομικού κέντρου της Βασιλίτσας, ο δρόμος κατηφορίζει με άφθονες στροφές για Δίστρατο και συνεχίζει για τα Άρματα, Πάδες, Παλαιοσέλι, Ελεύθερο, ενώ στη συνέχεια καταλήγει  στην Κόνιτσα. Αν βρίσκεστε στα χωριά του Κεντρικού Ζαγοριού, μπορείτε από το Τσεπέλοβο να κατευθυνθείτε προς Βρυσοχώρι και να κατηφορίσετε ως τη γέφυρα του Αώου. Από εκεί θα ανεβείτε στις Πάδες. Όλες οι παραπάνω διαδρομές είναι σε ασφάλτινους δρόμους, όμως τον χειμώνα η οδήγηση χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.  Για φαγητό ιδανικά είναι τα χωριά Δίστρατο και Πάδες όπου υπάρχουν ταβέρνες.

Κόνιτσα, η πόλη του Αώου

Οι περισσότεροι ταξιδιώτες έρχονται σε επαφή με τον Αώο στην περιοχή της Κόνιτσας. Η πολίχνη αυτή της Ηπείρου είναι κτισμένη σχεδόν διπλά στις όχθες του ποταμού  και έχει εύκολη πρόσβαση μέσω του οδικού άξονα που συνδέει την Ήπειρο με τη Μακεδονία. Σε ελάχιστη απόσταση από τα τελευταία σπίτια της κωμόπολης κυλά τα νερά του ο Αώος.

Η Κόνιτσα, ο Αώος και ένα γεφύρι θρύλος

Θα προσεγγίσετε την κοίτη του ποταμού με τα πόδια και θα φτάσετε στο σημείο όπου διασώζεται σε καλή κατάσταση το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι της Ελλάδας -διαστάσεων 20χ40 μέτρα-, κτίσμα του Πυρσογιαννίτη αρχιμάστορα Ζιώγα Φρόντζου (1871). Θα το περάσετε  και θα βγείτε στην αντιπέρα όχθη απ’ όπου μπορείτε να πραγματοποιήσετε μια εύκολη πεζοπορική διαδρομή παράλληλα με το ποτάμι. Στη συνέχεια αρχίζει το ανηφορικό, αλλά σημαδεμένο μονοπάτι που θα σας φέρει μετά από πορεία 1 ώρας στη μονή Στομίου η οποία βρίσκεται σε θέση μοναδική, με εκπληκτική θέα στο ομορφότερο και στενότερο σημείο της χαράδρας του Αώου.

Μπουραζάνι, μια μαγευτική κοιλάδα

Μετα τη Κόνιτσα ο Αώος αφού σμίξει με τον ποταμό Βοϊδομάτη χαράζει με την κοίτη του την κοιλάδα του Μπουραζανίου.  Η δυναμική παρουσία του νερού, τα πυκνόφυτα δρυοδάση που σκεπάζουνε τους γήλοφους, η ήπια γεωμορφολογία που τη διακόπτουν πράσινα λιβάδια και μικρές εύφορες κοιλάδες, προσδιορίζουν την τοπιογραφία  της περιοχής. Ακολουθώντας, από την Κόνιτσα, τον δρόμο για την Ελληνοαλβανική μεθόριο θα περάσετε από το χωριό Αετόπετρα και θα καταλήξετε μετά από 12 χιλιόμετρα στη γέφυρα του Αώου, στην τοποθεσία «Μπουραζάνι».

Παναγία Μολυμβδοσκέπαστη,  ένα βυζαντινό μνημείο πλάι στον Αώο

Από εδώ εύκολα θα πάτε στο παλαιότερο μοναστήρι της Ηπείρου της Παναγιάς Μολυβδοσκεπάστου, που εικάζεται ότι κτίστηκε από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Κων/νο Πωγωνάτο  (668-685μ.Χ.).  Σε μικρή απόσταση από τη μονή βρίσκεται το χωριό Μολυβδοσκέπαστο γνωστό σε όλη την Ήπειρο για τους πολλούς βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς  ναούς του. Αξίζει να πάτε  ως την εκκλησία των Αγ. Αποστόλων από όπου και θα δείτε την πανοραμική  θέα στην κοιλάδα του Αώου.

Περιβαλλοντικό Πάρκο Μπουραζάνι

Επίσης αξίζει να επισκεφθείτε το “Περιβαλλοντικό Πάρκο Μπουραζάνι” (https://mpourazani.eu/ ). Εδώ πολύ κοντά στις όχθες του ποταμού, σε  μια έκταση που ξεπερνά τα 1500 στρέμματα, ζουν και αναπαράγονται ελεύθερα στο δάσος έξι είδη θηλαστικών εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι και το μουσείο Φυσικής Ιστορίας που λειτουργεί στον ίδιο χώρο.  Λίγα χιλιόμετρα βορειοτέρα, στο ύψος του τελωνιακού φυλάκιου, ο Αώος περνά σε Αλβανικό έδαφος μετονομάζεται σε Vjosë και συνεχίζει την προκαθορισμένη πορεία του για την Αδριατική θάλασσα.

Το οικοσύστημα του Άωου

Ο ποταμός Αώος έχει σμιλέψει με το πέρασμά του, ένα από τα ωραιότερα ορεινά ανάγλυφα της χώρας μέσα στην καρδιά της Πίνδου. Η περιοχή περιλαμβάνει τουλάχιστον πέντε διαφορετικές ζώνες βλάστησης. Επιπλέον σε σχετικά μεγάλους πληθυσμούς συναντάμε θηλαστικά όπως αγριόγιδα,  αρκούδες, λύκους, ζαρκάδια. Ανάλογα σημαντική θεωρείται  και η πτηνοπανίδα αφού εδώ έχει παρατηρηθεί το όρνιο, ο βασιλαετός, ο χρυσαετός, ο ασπροπάρης, ο πετρίτης και πολλά άλλα. Στα  νερά του Αώου ζουν άγριες πέστροφες, τσιρόνια και μπριάνες.

Το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και οι κίνδυνοι που το απειλούν

Η περιοχή υπάγεται στα όρια του «Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου». Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν σταματήσει οι ανθρωπογενείς πιέσεις στο οικοσύστημα. Καινούργιοι δρόμοι ανοίγονται, η λαθραλιεία και το παράνομο κυνήγι είναι δύσκολο να περιοριστούν, ενώ συνεχώς επιχειρούνται να περάσουν σχέδια για νέα μικρά «πράσινα» υδροηλεκτρικά έργα  που θα κατακερματίσουν την πορεία του ποταμού. Δυστυχώς μετα την κατάργηση των  Φορέων Διαχείρισης των επτά Εθνικών Πάρκων της Ελλάδας  και την υπαγωγή τους απευθείας στο ΥΠΕΝ και στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, το μέλλον της Βόρειας Πίνδου και του παραποτάμιου  οικοσυστήματος του Αώου φαντάζει πιο σκοτεινό και δυσοίωνο από ποτέ!

Προτεινόμενα σημεία για διαμονή

Μέτσοβο:  “Άρωμα Δρυός” τηλ. 26560 29008,

Βοβούσα: «Κερασιές»  τηλ. 26560 23003, 6944578669  & 6976867042

Πάδες: «Munti Smolikas» τηλ. 26551 00004 & 6936155773 (Δημήτρης)   

Μπουραζάνι:  «Μπουραζάνι Wild Life Resort» τηλ. 26550  61283

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Ο ποταμός Σαραντάπορος και τα πανέμορφα χωριά του 

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• Αώος
• εθνικο παρκο Βόρειας Πίνδου
• Κονιτσα
• λίμνη Πηγών
• Μπουραζάνι