Βοιωτία, από την αρχαία Άσκρη στην Κοιλάδα των Μουσών. Πρόταση για μια μονοήμερη απόδραση

Σε ένα τόπο παλιό όσο και η ιστορία του, άγνωστο στους πολλούς αλλά γνωστό στους αρχαιολάτρεις και τους ορειβάτες, θα αναζητήσουμε μαζί στιγμές ηρεμίας, χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς. Θα περπατήσουμε δίπλα σε βυζαντινά ξωκλήσια, ερείπια αρχαίων ναών και ακροπόλεων και θα απολαύσουμε τη γαλήνη μιας αρχέγονης κοιλάδας που δυστυχώς σήμερα απειλείται από κερδοσκοπικές ανθρωπογενείς δραστηριότητες.  

Copyright photo & text: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Στα  ριζά του βουνού Ζαγαράς (παρακλάδι του Ελικώνα), το τοπίο λιτό κι απέριττο χωρίς ξαφνικές εξάρσεις  θα  πρέπει ελάχιστα να έχει αλλάξει  από  τότε  που  το  επισκέφθηκε   ο Παυσανίας, κάπου εκεί στα μέσα  του  1ου  μ.Χ. αιώνα.

Εδώ στην ονειρεμένη Κοιλάδα των Μουσών την οποίαν διατρέχει ο ποταμός Περμησσός, μόλις μια ώρα μακριά από το πολύβουο κέντρο της Αττικής πρωτεύουσας, τα έλατα εναλλάσσονται με τα κυπαρίσσια, τα αμπέλια με τα λιόδεντρα και τις βελανιδιές, τα αρχαία σπαράγματα με τα βυζαντινά και φράγκικα ερείπια.

Πως θα πάτε στη Κοιλάδα των Μουσών

Η κρυφή αυτή γωνιά της Βοιωτικής γης έχει εξαιρετικά εύκολη πρόσβαση από την Αθήνα, τη Θήβα, τη Χαλκίδα και τη Λιβαδειά. Στο ύψος της Αλιάρτου  αφήνουμε  πίσω το πήγαινε – έλα της  παλιάς εθνικής οδού που συνδέει τη Θήβα με τη Λιβαδειά  και ανηφορίζουμε σε δρόμο με αρκετές στροφές που δρασκελίζει τα βουνά και τρυπώνει βαθιά στην άγνωστη φύση του βουνού Ζαγαράς.

Δεν θα χρειαστεί να διανύσουμε περισσότερα από 9 χιλιόμετρα μέχρι να συναντήσουμε το χωριό Άσκρη, ένα από τα παλαιότερα της Βοιωτίας, αφού  σύμφωνα με τον μύθο χτίστηκε από τους Αλωάδες, μυθικές οντότητες και γόνοι του θεού Ποσειδώνα. Από την Άσκρη ακολουθώντας πινακίδες θα κατευθυνθούμε προς την Κοιλάδα των Μουσών.

Εδώ γεννήθηκε ο Ησίοδος

Το χωριό Άσκρη ήταν η πατρίδα του Ησίοδου που ήταν ποιητής, ραψωδός, συγγραφέας και μυθογράφος και θεωρείται ο δεύτερος σπουδαιότερος ποιητής μετά τον Όμηρο. Πίστευε ότι οι Μούσες του Ελικώνα τον προίκισαν με το χάρισμα της ποιητικής δημιουργίας. Η ακριβής ημερομηνία της γέννησής του Ησίοδου δεν είναι γνωστή, αλλά υπολογίζεται γύρω στο 800 π.Χ.

Το σπουδαιότερο έργο του ήταν η  περίφημη «Θεογονία» που αναφέρεται στην απαρχή του κόσμου και στην κυριαρχία των Ολύμπιων θεών. Άλλο σημαντικό έργο του που έχει διασωθεί ήταν το «Έργα και Ημέραι» όπου δίνει πρακτικές συμβουλές για την καθημερινή συμβίωση των ανθρώπων.

Σε αυτόν τον μικρό παράδεισο λατρεύονταν οι Μούσες

Η λατρεία των μουσών, εδώ η στα μέρη του Βοιωτικού Ελικώνα, εισήχθη από τους Αλωάδες, τους ιδρυτές της Άσκρης  και έκτοτε ονομάζονται Ελικωνιάδες Μούσες. Οι Μούσες του Ελικώνα λοιπόν ήταν αυτές που δίδαξαν στον Ησίοδο την τέχνη της ποίησης και του τραγουδιού όταν αυτός έβοσκε το κοπάδι του στα λιβάδια που απλώνονται στα ριζά του όρους Ζαγαράς. Οι Μούσες ήταν αυτές που κάποτε έδιναν έμπνευση για έργα ειρήνης και πολιτισμού, σε θεούς αλλά και ανθρώπους!  Εδώ στην Βοιωτία λατρεύονταν οι τέχνες σαν ύψιστο αγαθό και διοργανώνονταν από τους Θεσπιείς σπουδαίες  γιορτές,  τα  «Μουσεία», προς  τιμή των προστάτιδων θεών τους.  Σ’ αυτές έπαιρναν μέρος επικοί ποιητές, αυλωδοί και αυλητές. Στις ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή βρέθηκαν  τα εννέα βάθρα των αγαλμάτων των Μουσών, ενώ υπήρχε θέατρο, ιερό, βωμός και στοά.

Μεσαιωνικά κάστρα και αρχαίες ακροπόλεις, στην Κοιλάδα των Μουσών

Από το χωριό Άσκρη  θα προσεγγίσετε με κατεύθυνση βορειοδυτική την Κοιλάδα των Μουσών την οποία διασχίζει ο Πέρμησσος ποταμός. Λίγο έξω από το χωριό θα δείτε πάνω σε ύψωμα τα απομεινάρια φράγκικου πύργου του 13^ου αιώνα.

Αντίκρυ διακρίνεται το ξεροβούνι Πυργάκι στην κορφή του οποίου είναι εμφανής η οχύρωση αρχαίου πύργου που κτίστηκε από  τους Θεσπιείς το  371 π.Χ. με σκοπό να ελέγχουν την κοιλάδα αλλά και τις κινήσεις της αντίπαλης πόλης των Θηβών. Απότομο μονοπάτι από το ναΐδριο της Αγίας Παρασκευής θα σας φέρει σε αυτήν την ξεχασμένη αρχαιά βίγλα με την εξαίσια θέα.

Το ιερό των Μουσών στα ριζά του Ζαγαρά

Λίγο ψηλότερα οι γαλλικές ανασκαφές του 1899 έφεραν στο φως τη βάση του βωμού που στήριζαν  τα  εννέα αγαλμάτων των Μουσών. Σε μικρή απόσταση εντοπίζεται ο χώρος του αρχαίου θέατρου όπου γίνονται οι εκδηλώσεις προς τιμή των Μουσών. Θα αφήσετε το όχημα σας επί του χωμάτινου δρόμου, θα περάσετε το ξύλινο γεφυράκι του ποταμού Περμησσού και σε 5 λεπτά θα βρίσκεστε στον αρχαιολογικό χώρο.

Τα Βυζαντινά μνημεία της Άσκρης

Επάνω στον χαλικοστρωμένο δρόμο που οδηγεί στην Κοιλάδα των Μουσών  συναντάμε τα ερείπια της «Επισκοπής», ενός κτίσματος  βυζαντινής προέλευσης του 9^ου αιώνα.

Σε μικρή απόσταση από τον μεσαιωνικό πύργο μπορείτε να αναζητήσετε την εκκλησία, αφιερωμένη στην Ανάσταση του Χριστού του 9^ου αιώνα,  που θεωρείται η παλιότερη της Βοιωτίας (θερμή παράκληση το ευτυχισμένο ζευγάρι που τέλεσε εδώ τον γάμο του το καλοκαίρι ας μαζέψει τις πλαστικές κορδέλες από το δέντρα, το θέαμα είναι αποκρουστικό!).  Λίγο πιο ανατολικά από το ναό της Ανάστασης κρύβεται το άγνωστο βοιωτικό φαράγγι του ποταμού Ολμειού.

Ανάβαση στο όρος Ζαγαράς

Από τον αρχαιολογικό χώρο ο χωμάτινος δρόμος ανηφορίζει τις παρυφές του όρους Ζαγαράς  περνά από την κρήνη «Χαλίκι» και κατηφορίζει προς το χωριό Ευαγγελίστρια από όπου εύκολα θα συνεχίσετε προς  Αλίαρτο. Αν έχετε διάθεση για μια γερή πεζοπορική δοκιμασία να σας ενημερώσουμε ότι από την πηγή «Χαλίκι» (υψομ. 900 )  αρχινά  το ανηφορικό σημαδεμένο, αλλά όχι καλά συντηρημένο  μονοπάτι που θα σας φέρει στην θρυλική  Ιπποκρήνη (απόσταση 2 χλμ. ) η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 1280.

Πρόκειται για ένα αρχαίο πηγάδι  που δημιουργήθηκε  σύμφωνα με το μύθο από τον  καλπασμό του φτερωτού αλόγου Πήγασου και αφιερώθηκε στις Μούσες. Παραδίπλα υπάρχουν υπολείμματα βωμού αφιερωμένου στον Δία. Από την Ιπποκρήνη το ασαφές μονοπάτι  οδηγεί στην κορφή του Ζαγαρά (υψόμ. 1525). Πληροφορίες για την ανάβαση στον Ζαγαρά  topoguide

Άσκρη και Κοιλάδα Μουσών, που θα φάτε, που θα πιείτε τον καφέ σας

Μια βόλτα στην Κοιλάδα των Μουσών μπορεί να συνδυαστεί με επίσκεψη στα οινοποιία της Άσκρης και με φαγητό σε κάποια από τις ταβέρνες- ψησταριές του χωριού. Ακόμη ερχόμενοι από Αλίαρτο θα βρείτε το ψυχαγωγικό Πάρκο Λίμνης Μουσών όπου μπορείτε να πιείτε το καφέ σας και  να κάνετε  ιππασία ή τοξοβολία. Η μικρή τεχνητή λίμνη είναι ιδανικός χώρος για να παίξουν τα παιδιά και να χαλαρώσουν οι μεγαλύτεροι.

Αυτόν τον ιερό τόπο οφείλουμε να τον προστατεύσουμε 

Ίσως έχουμε καταντήσει μονότονα επαναλαμβανόμενοι, αφού συνεχώς αναφερόμαστε σε έργα εταιρειών ενέργειας που κατέστρεψαν ή πρόκειται να καταστρέψουν παρθένες ορεινές περιοχές εγκαθιστώντας γιγαντιαία αιολικά πάρκα. Είναι όμως πλέον γεγονός ότι οι πανέμορφες κορυφογραμμές  της πατρίδας μας που έχουν υμνηθεί από την αρχαιότητα για το κάλλος και την αρμονία τους, παραδίδονται η μία μετά την άλλη στις ορέξεις της αιολικής βιομηχανίας.  Αυτή είναι μια εξαιρετικά βίαιη, πρωτοφανούς έντασης και έκτασης, γεωφυσική αλλαγή που επιχειρείται στην τοπιογραφία της χώρας με ανυπολόγιστες συνέπειες στην πανίδα, τη χλωρίδα και το μικροκλίμα. Όμως και με οικονομικούς όρους να το αποτιμήσουμε, το Εθνικό μας Φυσικό Κεφάλαιο με αυτόν τον τρόπο συρρικνώνεται και φτωχοποιείται,  το τουριστικό προϊόν που σχετίζεται με την φύση αποδημείται και απαξιώνεται στερώντας μελλοντικούς πόρους από τις κοινωνίες που διαβιούν σε αυτό και από αυτό. Όσοι παραβλέπουν ή σκόπιμα υποβαθμίζουν αυτήν την πραγματικότητα είναι σαν να υποστηρίζουν τις έωλες δικαιολογίες των κερδοσκόπων που βαπτίζουν μόνο για το δικό τους όφελος την οικολογική καταστροφή ως «καθαρή πράσινη ενέργεια».

Είναι μια τραγική πραγματικότητα.  Οι περισσότερες  κορυφογραμμές  της Βοιωτίας έχουν πλεον καταντήσει  βιομηχανικές περιοχές , αφού έχουν ήδη εγκατασταθεί εδώ εκατοντάδες ανεμογεννήτριες, έχουν διανοιχθεί αμέτρητα χιλιόμετρα νέων δρόμων, έχουν κοπεί χιλιάδες δέντρα και έχουν υψωθεί δεκάδες πυλώνες υψηλής τάσης. Μέχρι τώρα  θαρρείς πως τα τραγούδια του Ησίοδου κρατούσαν μακριά αυτά τα μεταλλικά τέρατα από την Κοιλάδα των Μουσών και το βουνό του, τον Ζαγαρά. Δυστυχώς όμως με τις ευλογίες του κρατικού μηχανισμού, οι αδηφάγες πολυεθνικές που βλέπουν κάθε κορυφογραμμή μόνο ως κερδοσκοπική επένδυση, σχεδιάζοντας να καταστρέψουν έναν ιερό και ιστορικό τόπο, που από την εποχή του Ησίοδου ήταν σεβαστός και μέχρι σήμερα έχει μείνει αλώβητος από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις. Οι δήμοι της περιοχής και οι τοπικές κοινωνίες βρίσκονται σε αναβρασμό και γνωμοδοτούν αρνητικά, το ίδιο και η Εφορία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, αλλά και η  Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Δυστυχώς όμως το μέλλον του όρους Ζαγαράς και της  Κοιλάδας των Μουσών φαντάζει αβέβαιο, για πρώτη φορά  μετά από 3000 χρόνια ιστορίας!!!

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Εκδρομές στην άγνωστη Βοιωτία

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

 

• Αρχαία Άσκρη
• Ελικώνας
• Κοιλάδα Μουσών
• κοντινές αποδράσεις
• μονοήμερη εκδρομή