Βαρδούσια όρη, επιλεγμένες διαδρομές κατάλληλες για όλους…

Γνωρίζουμε τον οικολογικό παράδεισο της Ρούμελης.  Θεωρούνται ένα από τα πιο αλπικά βουνά της Ελλάδας. Τα Βαρδούσια ωστόσο θα σας γοητεύσουν με την απίθανη φύση τους, το ανεπιτήδευτο τοπίο τους, ανέγγιχτο ακόμη από το ρεύμα του μαζικού τουρισμού, τα αγέρωχα χωριά τους…

Copyright photo & text: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

«Σαν τα Βαρδούσια δεν υπάρχει άλλο βουνό στη Ρούμελη» μου είχε πει πριν από χρόνια ένας παλιός ορειβάτης. «Υπάρχουν βέβαια και ψηλότερα, μα την όψη των Βαρδουσίων δεν την έχει κανένα.

Εκεί ψηλά στις χιονισμένες πέτρες του Κόρακα (ψηλότερη κορφή των Βαρδουσίων με 2495 μέτρα), μια ανάσα παγωμένου αέρα και μια περιφερειακή ματιά στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και στον διάπλατα ανοιχτό ουρανό, αρκούν για να νοιώσεις άλλος άνθρωπος. Είναι σαν να ξαναγεννιέσαι!».

Βέβαια τα Βαρδούσια δεν γοητεύουν μόνο τους ορειβάτες. Εδώ και χιλιάδες χρόνια το μεγάλο βουνό της Στερεάς Ελλάδας με το έντονο ανάγλυφό του και την πολυποίκιλη φύση του, έχει μαγέψει περιηγητές και φυσιοδίφες.

Βαρδούσια, γοήτευσαν τον Στράβωνα

Το αρχαίο ελληνικό όνομα των Βαρδουσίων ήταν «Ανεμιστός», αλλά και «Κόραξ», ονομασία που ακόμη και σήμερα διατηρεί η ψηλότερη κορφή του. Ο αρχαίος γεωγράφος και ιστορικός Στράβων ονόμαζε αυτόν τον συμπαγή, πολύπλοκο βουνίσιο όγκο που καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της σημερινής Φωκίδας, «Μέγιστον Όρος», πιθανόν εντυπωσιασμένος από την επιβλητική παρουσία του. Η ονομασία Βαρδούσια είναι νεότερη και μάλλον προέρχεται από τη σλαβική λέξη «βαρδούσι» που σημαίνει βουνό.

Μικρά χωριά των Βαρδουσίων ιδανικά για ένα ξεχωριστό Σαββατοκύριακο

Σίγουρα τα Βαρδούσια είναι το αγαπημένο βουνό των ορειβατών. Το βουνό όμως είναι κατάστικτο από μικρά ή μεγαλύτερα χωριά που διαθέτουν υποδομή για διαμονή. Έτσι δεν είναι λίγοι οι εκδρομείς που επιλέγουν να έρθουν εδώ με το αυτοκίνητο ή την μοτοσυκλέτα τους και να περάσουν ένα υπέροχο Σαββατοκύριακο εξερευνώντας την πανέμορφη ορεινή φύση.

Απλά μαθήματα γεωγραφίας, κατά που πέφτουν τα Βαρδούσια

Τα Βαρδούσια μαζί με τη Γκιόνα, την Οξιά, τα Ναυπακτικά βουνά και τα Όρη του Λιδωρικίου σχηματίζουν ένα εκτεταμένο, πολυμορφικό ορεινό σύμπλεγμα που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της Νοτιάς Στερεάς Ελλάδας και δύσκολα μπορείς να διακρίνεις που αρχίζουν τα όρια του ενός βουνού και που τελειώνουν του άλλου.

Ορεινή Φωκίδα, εύκολη πρόσβαση μέσω Λαμίας

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η οδική διαδρομή που ξεκινά από την Παύλιανη της Φθιώτιδας και καθώς κινείται παράλληλα με την κοίτη του ποταμού Μόρνου προσφέρει πρόσβαση στα χωριά των Ανατολικών παρυφών των Βαρδουσίων όπως είναι ο Αθανάσιος Διάκος, η Κάτω Μουσουνίστα και ο Κονιακός.

Από τα παράλια του Κορινθιακού στα υψίπεδα της Ρούμελης

Ανηφορίζοντας από τις ακτές του Κορινθιακού κόλπου, το Γαλαξίδι ή την Ερατεινή, ο δρόμος μετά από μια ιδιότυπη διαδρομή-ασανσέρ,  θα σας φέρει με μπόλικες στροφές στο Λιδωρίκι και στη λεκάνη της τεχνητής λίμνης του Μόρνου. Από εδώ στη συνέχεια θα προσεγγίσετε μερικά από τα πιο αντιπροσωπευτικά χωριά της περιοχής όπως το Κροκύλειο,  η Αρτοτίνα, η Πενταγιού, το Διακόπι, ο Δάφνος, το Διχώρι, το Ψηλό Χωριό που απλώνονται στο πλούσιο και δασωμένο ανάγλυφο των δυτικών παρυφών.

Μια πρώτη προσέγγιση στον αλπικό κόσμο των Βαρδουσίων

Από τις όχθες της λίμνης του Μόρνου η πιο ενδιαφέρουσα διαδρομή ξεκινά από το φράγμα, με κατεύθυνση προς το χωριό Κροκύλειο γενέτειρα του στρατηγού και συγγραφέα Γιάννη Μακρυγιάννη. Η συνέχεια της ορεινής πορείας   θα μας φέρει  στις πέτρινες γειτονίες του χωριού Πενταγιού.  Εδώ έζησε  τον 19ο αιώνα η Μαρία η Πενταγιώτισσα μια από τις πλέον διφορούμενες γυναικείες προσωπικότητες.  Η ιστορία της το 1957  γυρίστηκε σε ταινία με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη.

Αρτοτίνα, με το βλέμμα στα Βαρδούσια

Το ομορφότερο τμήμα αυτής της διαδρομής είναι αυτό που συνδέει την Πενταγιού με την Αρτοτίνα. Η απόσταση που χωρίζει τα δυο χωριά είναι μόλις είκοσι χιλιόμετρα. Σύντομοι παρακαμπτήριοι δρόμοι θα σας φέρουν στα χωριά Τρίστενο, Ψηλό Χωριό, Κερασιά και Κριάτσι, ενώ σε πολλά σημεία της διαδρομής η θέα προς τις ψηλότερες κορφές είναι ασυναγώνιστη. Η Αρτοτίνα απλώνει τα σπίτια της σε υψόμετρο 1100 έως 1300 μ. και  είναι το κεφαλοχώρι των Δυτικών Βαρδουσίων.

Ψηλά στα λιβάδια των Βαρδουσίων

Η Αρτοτίνα είναι το αγαπημένο χωριό των ορειβατών αφού από εδώ προσεγγίζονται οι ψηλότερες κορυφές των Βαρδουσίων, Κόρακας (2.495 μ.), Κοκκινιάς (2.404μ.), Πυραμίδα (2.348μ.), Πλάκα (2.320μ.), Αλογοράχη (2.265). Επίσης από την Αρτοτίνα περνά το Ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων αποστάσεων Ε4 που δρασκελίζει τα Βαρδούσια και συνεχίζει προς το χωριό Αθανάσιος Διάκος και από εκεί τραβά προς Παρνασσό.

Από την Αρτοτίνα στην Γραμμένη Οξιά

Οδικώς από την Αρτοτίνα μπορείτε να συνεχίσετε σε ασφάλτινο οδόστρωμα με κατεύθυνση βόρεια προς την κοίτη του ποταμού Εύηνου. Λίγο μετά το χωριό θα δείτε το αναπαλαιωμένο μοναστήρι του Αι Γιάννη του Προδρόμου που από το 1965 έχει κριθεί διατηρητέο ιστορικό μνημείο καθώς εδώ διακόνεψε ο Θανάσης Διάκος. Μετά τη μονή ο δρόμος καταλήγει στο γεφύρι του ποταμού Φιδάρη (το άλλο όνομα του Εύηνου) και συνεχίζει προς την πλευρά της Φθιώτιδας και το χωριό Γραμμένη Οξιά αφού διασχίζει το μοναδικό στο είδος του δάσος οξιάς σε όλη την Στερεά Ελλάδα, κατηφορίζει προς Σπερχειάδα.

Από το Λιδωρίκι στη Άνω Μουσουνίτσα

Από το Λιδωρίκι ακολουθώντας πορεία παράλληλη με τη κοίτη του ποταμού Μόρνου θα δείτε αριστερά σας τον δρόμο που οδηγεί στα χωριά των Ανατολικών Βαρδουσίων, Μουσουνίτσα (3,5 χλμ.) και Αθανάσιο Διάκο ή Άνω Μουσουνίτσα (8 χλμ.). Τα χωριά αυτά κρύβονται σε απάγκια πτυχή των Βαρδουσίων και έχουν θαυμάσια θέα, τόσο προς το ελατόδασος αλλά προς τις χιονισμένες ακρώρειες της Γκιόνας. Ο Αθανάσιος Διάκος θα σας υποδεχτεί με την όμορφη πλατεία του, τις γραφικές ταβέρνες, τους ποιοτικούς ξενώνες του. Εδώ αξίζει να επισκεφθείτε το «Ιστορικό Μουσείου του Αθανασίου Διάκου» (επικοινωνήστε με τον κ. Λεωνίδα Καραγιάννη 6972214213 ή με τον κ. Αθανάσιο Μαστροκοστόπουλο 6946899322).

Πεζοπορία από τον Αθανάσιο Διάκο στα Λιβάδια των Βαρδουσίων

Η κλασική ορειβατική ανάβαση για τις κορφές των Βαρδουσίων που ακολουθεί το μονοπάτι Ε4 ξεκινά από τον Αθανάσιο Διάκο και ανηφορίζει με έντονες κλίσεις προς το λιβάδι Ζηρέλια και μετά προς το εικονοστάσι που βρίσκεται κάτω από την κορφή Προφ. Ηλίας. Από εκεί συνεχίζει σε αλπικά πλέον υψόμετρα προς τα Λιβάδια των Βαρδουσίων και τα δυο ορειβατικά καταφύγια. Το καλοκαίρι η διαδρομή αυτή είναι βατή με τετρακίνητο αυτοκίνητο, τουλάχιστον μέχρι τη θέση Σταυρός όπου υπάρχει σε υψόμετρο 1700 μ. μια αλπική λιμνούλα. Από τις πλαγιές αυτές αναβλύζουν σημαντικές πηγές και κυλούν ρυάκια που εμπλουτίζουν με τα νερά τους ποταμούς Μόρνο και Εύηνο.

Περιηγήσεις με ασφάλεια

Για οργανωμένες πεζοπορικές – φυσιολατρικές εξορμήσεις: Θα απευθυνθείτε στον πιστοποιημένο από τον ΕΟΟΑ (Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης) βοηθό εκπαιδευτή αναρρίχησης Λουκά Πρατίλα  που με έδρα τη Λαμία δραστηριοποιείται και στα Βαρδούσια τηλ. 6931171106  www.inaction.guide

Βαρδούσια, οικοσύστημα με πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον

Εξαιρετικά ενδιαφέρον παρουσιάζει το ορεινό οικοσύστημα των Βαρδουσίων. Μεγάλες περιοχές του βουνού καλύπτονται με δάση ελάτης, βελανιδιάς καστανιάς και κέδρων που σχηματίζουν εντυπωσιακά δάση.

Βαρδούσια, σπάνια χλωρίδα 

Τα Βαρδούσια ξεχωρίζουν για τα πολύτιμα χλωριδικά είδη που αναπτύσσονται στα αλπικά λιβάδια ανάμεσα στους  αρκετά σπάνια ή ενδημικά όπως η Caphalaria glaberrima, η Campanula columnaris, η Acbillea barbeyana, είδη που κεντρίζουν το ενδιαφέρον ελλήνων και ξένων βοτανολόγων.

Βαρδούσια, ζώνη ειδικής προστασίας για αρπακτικά πτηνά

Αξιόλογη είναι επίσης η ορνιθοπανίδα καθώς μέρος των Βαρδουσίων έχει χαρακτηρισθεί ως “Ζώνη Ειδικής Προστασίας” όπου κυριαρχούν τα μεγάλα αρπακτικά, φιδαετοί, λίγα ζευγάρια σπάνιων πια χρυσαετών, πετρίτες, διάφορα είδη γερακιών κ.άλ.

Αγριόγιδο, ένα απειλούμενο θηλαστικό

Από τα μεγάλα θηλαστικά που ζουν εδώ, τα πιο σημαντικά είναι το αγριόγιδο, το ζαρκάδι και ο λύκος που πιθανόν εδώ να καταγράφεται το νοτιότερο σημείο εξάπλωσής του στη Βαλκανική χερσόνησο. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σποραδικά η εμφάνιση της καφετιάς αρκούδας που φαίνεται πως επαναδιεκδικεί τα παλιά της λημέρια.

Επιτέλους πρέπει να θεσμοθετηθεί Εθνικό Πάρκο Βαρδουσίων

Η  μεγαλύτερη ζημιά στο οικοσύστημα προκαλείται από το παράνομο κυνήγι με το οποίο κυριολεκτικά αποδεκατίζονται αυστηρώς προστατευόμενα είδη όπως είναι το ζαρκάδι του οποίου το κυνήγι απαγορεύεται από το 1929, παρόλα αυτά  παράνομα σκοτωμένα ζαρκάδια εξακολουθούν να σερβίρουν αρκετές ταβέρνες της περιοχής. Το ίδιο ισχύει και για το σπάνιο αγριόγιδο του οποίου το κυνήγι έχει απαγορευτεί στην χώρα μας από το 1969!

Πάγιο αίτημα των ντόπιων, αλλά και πολλών ακόμη φορέων είναι η ίδρυση ενιαίου Εθνικού Πάρκου που θα περιλαμβάνει μέσα στα όριά του τα Βαρδούσια, την Οξιά και τα βουνά της Ναυπακτίας ενώ θα προστατεύει τον απέραντο φυσικό και πολιτιστικό πλούτο της περιοχής.  Τελευταία και η Αιολική βιομηχανία ξεκίνησε να πολιορκεί με την εγκατάσταση αιολικών πάρκων την ευρύτερη περιοχή με ανυπολόγιστες καταστροφές στο οικοσύστημα.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Οίτη, ένας μαγικός τόπος. Όλα όσα θα πρέπει να γνωρίζετε

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• Βαρδούσια
• διαδρομές
• πεζοπορία
• χωριά