Φθινοπωρινό οδοιπορικό στο Βελούχι

Όπου και να στραφεί το βλέμμα θ’ αντικρύσει επιβλητικές ακρώρειες και πυκνά δάση, χαοτικούς γκρεμούς και ορμητικά ποτάμια, μικρές καταπράσινες κοιλάδες ν’ αγκαλιάζουν χωριά αλλά και  πολιτείες να συμβιώνουν ταπεινά με αυτόν τον συναρπαστικό αρχέγονο ορεινό κόσμο όπου η φύση κυριαρχεί…

Με τα 2315 μέτρα ύψος και την εντυπωσιακή κορμοστασιά του, το Βελούχι κυριαρχεί στο Ευρυτανικό ανάγλυφο και μαγνητίζει τα βλέμματα όλων.   Καθώς ανηφορίζεις τον ορεινό δρόμο από τη Φθιώτιδα, η πληθωρική φύση του με την καταλυτική της παρουσία σου επιβάλλεται και σε κερδίζει. Αν και τα πρώτα  χιόνια πασπάλισαν τις κορφές, στα χαμηλότερα οι δρόμοι ανάμεσα τα χωριά  παραμένουν ακόμα στρωμένοι με τα φθινοπωρινά φύλλα. Το πεδίο στους δασικούς χωματόδρομους θ’ αποδειχτεί η χαρά του οδηγού που επιδιώκει την επαφή με τη λάσπη. Όσο για περιπλανήσεις, χρόνο να έχεις να «καταπίνεις» χιλιόμετρα και όρεξη για ατέρμονες περιπέτειες σε τόπους ορεινούς και αμόλυντους.

Δρόμο παίρνω δρόμο αφήνω

Το πλέον βολικό σημείο για να ξεκινήσετε το προτεινόμενο οδοιπορικό, είναι το Καρπενήσι που διαθέτει αρκετές εναλλακτικές λύσεις για οικονομική διαμονή και φυσικά προσεγγίζεται χρησιμοποιώντας το κεντρικό οδικό δίκτυο, τόσο μέσω Λαμίας, όσο και μέσω Αγρινίου. Σε γενικές γραμμές πάντως, ο ταξιδιώτης θα πρέπει να γνωρίζει ότι η απόσταση που χωρίζει τη Λαμία από την πρωτεύουσα της Ευρυτανίας είναι  72 χιλιόμετρα και ο χρόνος που απαιτείται για να την διανύσει είναι περίπου 90 λεπτά.

Περιμετρικά του Βελουχιού (λέγεται και Τυμφρηστός) απλώνεται ένα πλήθος μικρών και μεγαλύτερων χωριών.  Το σύνολο των δρόμων που συνδέουν αυτές τις μέχρι χθες απρόσιτες ορεινές κοινότητες, είναι πλέον ασφάλτινο. Το οδοιπορικό μας ξεκινά από το Καρπενήσι και αφού στριφογυρίσει περιμετρικά του Τυμφρηστού θα καταλήξει στον εθνικό δρόμο Λαμίας – Καρπενησίου απ’ όπου μπορείτε να επιστρέψετε και πάλι στην πρωτεύουσα του νομού μέσω της νέας σήραγγας του Τυμφρηστού ή να κατηφορίσετε για Λαμία. Αν οι δρόμοι σας φέρουν στο Καρπενήσι και τα άλλα  γνωστά θέρετρα της Ευρυτανίας,  σίγουρα αξίζει τον κόπο να ξεφύγετε από την πεπατημένη και ν’ αναζητήσετε τα «άσημα» χωριά της προτεινομένης διαδρομής.

Μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις: Το Βελούχι  ήταν γνωστό στον αρχαίο κόσμο με την ονομασία “Τυμφρηστός” που κάποιοι την συνδέουν με τον  αρχαίο βασιλιά Τέφραντα, γιο του Ηρακλή, ενώ κάποιοι άλλοι την συσχετίζουν με παράφραση της λέξης «τύμβος» η οποία οφείλεται στο χαρακτηριστικό σχήμα του. Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός και γεωγράφος Στράβων (64 π.Χ. – 24 μ.Χ.) αναφέρεται στο βουνό με την ονομασία “όρος Δρυόπων”.

Το όνομα Βελούχι χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε γραπτές αναφορές το 1453 και είναι μάλλον βλάχικης – λατινικής καταγωγής, καθώς στην περιοχή κατέφθαναν με τα κοπάδια τους Βλάχοι  κτηνοτρόφοι των οποίων η γλωσσά είναι λατινογενής. Το πασίγνωστο σήμερα Ευρυτανικό βουνό ήταν ανέκαθεν σύμβολο της αδάμαστης βουνίσιας φύσης  αλλά και “καταφύγιο” κατατρεγμένων. Δεν είναι  τυχαίο που ο Θανάσης Κλάρας, ο θρυλικός αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ,  δανείστηκε το όνομά του για να μείνει στην ιστορία με την προσωνυμία Άρης Βελουχιώτης.

Γύρω – γύρω από το Βελούχι

Από το Καρπενήσι θα πάρετε το δρόμο για Αγρίνιο. Στα 8  χλμ. και στο ύψος της τοποθεσίας Χάνι Μπαγασάκι -όπου όλο το εικοσιτετράωρο λειτουργεί εστιατόριο- θα δείτε ταμπέλες δεξιά να δείχνουν προς τα χωριά Στένωμα, Δομιανοί. Ο δρόμος αν και ασφάλτινος είναι αρκετά στενός και στριφογυρνά με έντονες ανηφορικές κλίσεις μέσα σε ελατόδασος. Αν ο καιρός το επιτρέψει είναι σίγουρο ότι θα απολαύσετε μια θαυμάσια διαδρομή  σε υψόμετρο 1000-1200.  Μια αλυσίδα από ξεχασμένα χωριά  θα βρεθούν στο διάβα σας καθώς θα περιπλανιέστε σε μια από τις αμέτρητες πτυχές του βουνού. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το Στένωμα και το Παυλόπουλο (υψόμ. 780) με την  παλιά εκκλησία του Αγ. Δημητρίου, κτίσμα του 1666. Στο χωριό Παπαδιά η εκκλησία του Αγ. Ιωάννη Χρυσοστόμου χρονολογείται από τον 15ο  αιώνα. Το πιο όμορφο χωριό της διαδρομής είναι οι Δομιανοί.

Επόμενη στάση το κεφαλοχώρι  Αγία Τριάδα περικυκλωμένο από καστανόδασος, με δυο πλατείες και αρκετά παλιά πετρόκτιστα σπίτια. Κοντά στον οικισμό, στην βορεινή πλευρά του βουνού, πηγάζουν μερικές από της σημαντικότερες πηγές του ποταμού Μέγδοβα (Κεφαλόβρυσο το λένε οι ντόπιοι). Το νερό τους σχηματίζει αμέσως το Αγιοτριαδίτικο ποτάμι που κυλά βιαστικά μέσα από θεόρατα πλατάνια για να σμίξει με τον Μέγδοβα κάτω από το χωριό Δομιανοί.  Τον 18^ο αιώνα η Αγία Τριάδα ήταν γνωστή για το περίφημο σχολείο των «Ελληνικών γραμμάτων» που λειτουργούσε εδώ με σχολάρχη τον αρχιμανδρίτη Ιωσήφ από τη γειτονική Φουρνά.  Αξιόλογο και επισκέψιμο σήμερα είναι το  Λαογραφικό Μουσείο και η  ”Φώτειος Βιβλιοθήκη” με τα σπάνια χειρόγραφα.

Στη συνέχεια βγαίνετε στον εθνικό δρόμο Λαμίας-Καρπενησίου (στο ύψος της Ράχης Τυμφρηστού) απ’ όπου συνεχίζετε ομαλά για το Καρπενήσι. Στην πρωτεύουσα του νομού επίσης θα έρθετε  από την Αγία Τριάδα, ακολουθώντας τον καινούργιο δρόμο μέσω χιονοδρομικών κέντρων, πορεία απαγορευτική για το χειμώνα.

Οικο-λογικά:  Στα ψηλότερα σημεία του Βελουχιού η χλωρίδα χαρακτηρίζεται από εκτεταμένα δάση κεφαλλονίτικης ελάτης, ενώ πιο χαμηλά εκτείνεται η ζώνη όπου φύονται κυρίως δάση δρυός και άλλων φυλλοβόλων. Αρκετά πλούσια παραμένει η πανίδα του, παρόλο που το παράνομο κυνήγι έχει προκαλέσει σημαντικές καταστροφές.

Στην ευρύτερη περιοχή ζουν πολλά αγριογούρουνα, αρκετοί λύκοι, λίγα ζαρκάδια, ενώ τελευταία έχει αναφερθεί η παρουσία της αρκούδας που φαίνεται να επαναδιεκδικεί τα παλιά της λημέρια. Σημαντική  επίσης είναι η πτηνοπανίδα.  Δυστυχώς η συνεχής, ανεξέλεγκτη διάνοιξη δρόμων και η παράνομη υλοτομία υποβαθμίζουν το εύθραυστο οικοσύστημα του σημαντικού αυτού βουνού και καταστρέφουν το ορεινό ενδιαίτημα πολλών απειλούμενων ειδών, δημιουργώντας σε αυτά προβλήματα επιβίωσης.

Ειδική διαδρομή

Αγία Τριάδα – Μαυρίλο: Είναι μια θαυμάσια διαδρομή, μισή σε άσφαλτο, μισή σε χώμα. Πρώτα θα συναντήσετε το χωριό Άγιος Χαράλαμπος, θα συνεχίσετε για Νεοχώρι (άσφαλτος και  χώμα) και έπειτα το ιστορικό χωριό Μαυρίλο που ακουμπά σε κατάφυτη με έλατα και καστανιές πλαγιά σε υψόμετρο 920 μέτρων. Το όνομά του προήλθε πιθανόν  από παραφθορά των λέξεων «μαύρη-ύλη», δηλαδή μπαρούτι. Μάλιστα ο παραπάνω συσχετισμός φαίνεται αρκετά πιθανός καθώς εδώ, κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και μέχρι σχεδόν τα τέλη του 19^ου αιώνα λειτουργούσαν αρκετοί μπαρουτόμυλοι.

Ένας τέτοιος ανακαινισμένος που λειτουργεί ως μουσείο, βρίσκεται στην είσοδο και είναι επισκέψιμος (κλειδί θα πάρετε από το καφενείο). Από το Μαυρίλο η Λαμία απέχει 65 χλμ. και το Καρπενήσι 25. Εξαιρετική ιδέα για επιστροφή είναι να γυρίσετε μέσω Μερκάδας και Μεγάλης  Κάψης ή να μείνετε στο Δασικό Χωριό.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Copyright text: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

“Views Of Greece” travel photojournalism –

Discover the real Greece with experts

• 4χ4
• eyrytania
• mountain
• Βελούχι
• Ελλάδα
• Ευρυτανία
• Τυμφρηστός
• χωριά