Σύρος, ρεμπέτισσα, αρχόντισσα και… ξελογιάστρα

Εδώ στην καρδιά του πελάγου σμίγει η νεοκλασική αρχοντιά με τη νησιώτικη απλότητα, ο κοσμοπολίτικος αέρας με τον ρεμπέτικο αυθορμητισμό. Ο λόγος για την Ερμούπολη και την Άνω Σύρα, δύο πολιτείες που η ιστορία τις βρήκε να συμπορεύονται στο χρόνο.

Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Copyright text: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

Ερμούπολη η πρώτη θέαση  σε κερδίζει

Η αλυσίδα της άγκυρας φουντάρει στη θάλασσα με κρότο, οι μηχανές χαμηλώνουν στροφές και το πλοίο με επιδέξιες κινήσεις μανουβράρει για να δέσει στο λιμάνι. Κρεμασμένοι στο κατάστρωμα κλέβουμε τις πρώτες εικόνες του νησιού. Το βλέμμα ψηλαφίζει τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Νεωρίου, την πολυσύχναστη προκυμαία, τα μεγαλόπρεπα νεοκλασικά κτίρια στοιβαγμένα κατά μήκος.

Ανω Σύρα, σα ζωγραφιά ποζάρει στο λόφο

, Στη συνέχεια σκαρφαλώνει ψηλότερα στις αρχοντογειτονιές γειτονιές του Αγίου Νικολάου, της Ανάστασης για να σκαλώσει τελικά στην κυκλαδίτικη πολιτεία της Άνω Σύρας που στεφανώνει με τα σπίτια της την κορφή του λόφου γύρω από τον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Γεωργίου. Όλο το σκηνικό μοιάζει με μια αψεγάδιαστη αιγαιοπελαγίτικη ζωγραφιά καρφωμένη στον γαλάζιο τοίχο του ορίζοντα!

Η Ερμούπολη και η Άνω Σύρος είναι τα σύμβολα δύο διαφορετικών κόσμων που έμαθαν στο πέρασμα του χρόνου να συμφιλιώνονται και να συμβιώνουν αρμονικά σε τούτο τον μικρό τόπο.

Σύρος, μια πολυκύμαντη ιστορία 

Ήδη από τις αρχές του 13^ου αιώνα η Σύρος βρίσκεται στα χέρια των Λατίνων και υπάγεται στο Δουκάτο της Νάξου, υπό τον Μάρκο Σανούδο. Τότε ήταν που ο οικισμός της Άνω Σύρου άρχισε δειλά-δειλά να παίρνει τη μορφή τειχισμένης μεσαιωνικής πολιτείας. Στην πορεία του χρόνου η τοπική κοινότητα που αποτελείτο από Ελληνοφώνους, Λατίνους, Γάλλους, Ισπανούς και φυσικά Έλληνες, αποδέχθηκε σχεδόν στο σύνολο της πλήρως το καθολικό δόγμα. Σταδιακά η Σύρος τέθηκε υπό την προστασία των Γάλλων απολαμβάνοντας ιδιαίτερα προνόμια από την Υψηλή Πύλη.

Η Γαλλική προστασία, η διαφορά θρησκευτικού δόγματος και η σχετικά ουδέτερη στάση της Σύρου κατά την επανάσταση του ’21, συνέβαλαν ώστε το νησί να γίνει καταφυγιο για χιλιάδες προσφυγές από τη Χίο, την Υδρα, τα Ψαρά, την Κρήτη και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ο τοπικός πληθυσμός μπολιάστηκε με νέο αίμα, γνώσεις και δεξιότητες και ένας άνεμος αναγέννησης άρχισε να πνέει στο νησί.

Ερμούπολη μια πόλη γεννιέται 

«Υπό την σκέπην του Ερμού, Εφόρου του Εμπορίου, συνέστη και προήχθη η πόλις αύτη, δίκαιον και πρέπον δια τούτο νομίζω, να την αφιερώσωμεν εις τον Κερδώον Ερμήν και να την ονομάσωμεν «Ερμούπολιν»! Αυτή ήταν η πρόταση του κυβερνητικού Λουκά Ράλλη που αφού έγινε αποδεκτή, η νέα πολιτεία βαφτίστηκε Ερμούπολη. Μάλιστα με την απελευθέρωση της χώρας, υπήρξε το μεγαλύτερο λιμάνι και η πρώτη βιομηχανική πόλη της ελεύθερης Ελλάδας αλλά και το αστικό κέντρο όπου για πρώτη φορά στον τόπο μας καταγράφτηκαν έντονα οι ταξικές διαφορές που έφερνε η βιομηχανική επανάσταση! Έτσι από την μια είχαμε την εργατιά που συναντιόταν και γλεντούσε στα λαϊκά στέκια του λιμανιού και στους καφενέδες της Άνω Σύρας και από την άλλη τους μεγαλοαστούς της Ερμούπολης με τις λέσχες, τα πολυτελή θέατρα, τα αριστοκρατικά εστιατόρια και τις χοροεσπερίδες!

Περίπατοι στην Ερμούπολη

Κατά μήκος της προκυμαίας βρίσκονται πολλά παλιά κτίσματα και αποθήκες, οι περισσότερες από τις οποίες σήμερα φιλοξενούν δημόσιες υπηρεσίες, ενώ σε μια από αυτές στεγάζεται η Πινακοθήκη των Κυκλάδων. Κατά μήκος της δυτικής ακτής, ο αιώνας της εμπορικής δραστηριότητας του λιμανιού αφήνει τα χνάρια του στα παλιά δίπατα εμπορικά, στους καφενέδες και στις παλιότερες εγκαταστάσεις των ναυπηγείων.

Λίγο ψηλότερα από την προκυμαία ξεχωρίζει η πλατεία Μιαούλη όπου δεσπόζει το μαρμάρινο άγαλμα του ναύαρχου Μιαούλη και το εντυπωσιακό κτήριο του Δημαρχείου, έργο του γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ. Δίπλα βρίσκεται το κτίριο της παλιάς λέσχης «Ελλάς», σχεδιασμένο από τον Sampo. Λίγο πιο πίσω δεσπόζει το θέατρο «Απόλλων» -κτίριο του 1864- που φιλοξενεί και σήμερα σημαντικές παραστάσεις.

Βαπόρια, οι γειτονιά των καπεταναίων 

Τα «Βαπόρια» με τα παλιά αρχοντικά ήταν η συνοικία της αριστοκρατίας, των τραπεζικών και των εφοπλιστών. Ψηλότερα ξεχωρίζει ο γαλάζιος τρούλος με τα θολωτά παράθυρα του Αγ. Νικολάου, κτισμένος πάνω σ’ ένα από τους ωραιότερους δρόμους της πόλης. Γενικά πρέπει να πούμε πως οι εκκλησίες της Ερμούπολης ήταν ένα μεγάλο κεφάλαιο στο παρελθόν της. Ιδιαίτερα στη συνοικία Ψαριανά μην παραλείψετε να επισκεφθείτε την Κοίμηση της Θεοτόκου για να δείτε την αυθεντική αγιογραφία του Θεοτοκόπουλου, ενώ από την εκκλησία της Ανάστασης θα έχετε την καλύτερη θέα στην Ερμούπολη και στο λιμάνι.

Άνω Σύρα, αυθεντικά λαϊκή

Ο δρόμος που οδηγεί στην Άνω Μεριά της Σύρου, περνά από τις παρυφές της Άνω Σύρας και μας φέρνει στην εκκλησία του Σαν Τζώρτζη, τη μητρόπολη των Καθολικών κατοίκων του νησιού.

Από εδώ και κάτω αραδιάζει τις γειτονιές της η Άνω Σύρα με σφιχτά δομημένη ρυμοτομία. Στις εισόδους της μεσαιωνικής πολιτείας (πορτάρες) διακρίνονται τμήματα του κάστρου που σχημάτιζαν οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών.

Οι μετακινήσεις εμπορευμάτων μέσα στον οικισμό γίνονται με ζώα, ενώ των επισκεπτών μόνο με τα πόδια. Χαρακτηριστικές είναι οι κυκλικές εξομαλύνσεις των γωνιακών τοίχων για να μπορούν να στρίβουν τα φορτωμένα ζώα στα δαιδαλώδη καλντερίμια. Σε κάθε σας βήμα θα συναντήσετε σκιερά στεγάδια, χρωματιστές «μπορτοπούλες», ξεθωριασμένα παραθύρια, βουκαμβίλιες και γεράνια ν’ αγκαλιάζουν τους ρυτιδιασμένους τοίχους, ασβεστωμένες καμάρες, ιστορικές εκκλησιές και απλούς ανθρώπους να σας καλωσορίζουν.

Ανω Σύρα, στα νησιώτικα σοκάκια

Στο κεντρικό σοκάκι, την «Πιάτσα», την προσοχή τραβούν τα μικρά μαγαζιά τα παλιά εργαστήρια και η εμπορική κίνηση. Εδώ, σε μια πάροδο της Πιάτσας, στα στενά της πολυτραγουδισμένης Φραγκοσυριανής, γεννήθηκε το 1905 , ο πασίγνωστος ρεμπέτης συνθέτης και ερμηνευτής Μάρκος Βαμβακάρης. Στο Μουσείο που φέρει το όνομά του εκθέτονται προσωπικά του αντικείμενα, έγγραφο αλλά και φωτογραφικό υλικό από τη ζωή του μεγάλου ρεμπέτη. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το Μουσείο Παραδοσιακών Επαγγελμάτων.

Ο γύρος της Σύρου και οι παραλίες

Ένας βασικός οδικός άξονας που ξεκινά από το λιμάνι, περνά από τα γνωστά παραθεριστικά θέρετρα Γαλησσάς, Φοινικάς, Ντελαγκράτσια (Ποσειδωνία) στα νότια της Σύρου, με τις οργανωμένες παραλίες τους.  Αφού διαγράψει ένα κύκλο κατά μήκος των ακτών, καταλήγει πάλι στη προκυμαία του λιμανιού. Στην Ντελαγκράτσια (Ποσειδωνία) θα δείτε τις επαύλεις που διατηρούσαν οι εύποροι νησιώτες.

Άξιος λόγου είναι ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου (1871) με το μαρμαρόγλυπτο τέμπλο του γνωστού γλύπτη Βιτάλη (από τη γειτονική Τήνο). Λίγο νοτιότερα από την Ποσειδωνία, δίπλα στις εγκαταστάσεις του Πολεμικού Ναυτικού και απλώνετε η ακτή  Αγκαθωπές. Δυο χιλιόμετρα ακόμη πιο νότια θα βρείτε την επίσης καλή αμμουδιά Κόμητο, ενώ απ’ το Φοίνικα προσεγγίζεται εύκολα η παραλία Κόκκινα.

Στο Γαλησσά ν’ αναφέρουμε την καθολική Ιερά Μονή Καρδιάς του Ιησού, που βρίσκεται εδώ από το 1892. Από την αξιοποιημένη παραλία Γαλησσά θα πάτε στο ολόλευκο εκκλησάκι της Αγ. Πακού κι από εκεί θα κατηφορίσετε με τα πόδια ως την «πισίνα» της παραλίας Αρμέος που είναι στέκι γυμνιστών.

Σύρος, Άνω Μεριά, η ανεπιτήδευτη

Μια διαδρομή που επίσης ξεκινά από το λιμάνι της Ερμούπολης και διατρέχει τον κορμό του νησιού (Άνω Μεριά) ακολουθώντας μεσόγεια πορεία, τερματίζει μετά από 18 χιλιόμετρα στο χωριό Κάμπος, διασχίζοντας ένα συναρπαστικό αιγαιοπελαγίτικο τοπίο.

Στα βορειοδυτικά του νησιού διαγράφεται η αμμουδιά Κίνι και ολόγυρα απλώνεται ο ομώνυμος οικισμός που σιγά -σιγά εξελίσσεται σε πολύκοσμο τουριστικό θέρετρο. Τριακόσια μέτρα νοτιότερα θα συναντήσετε τον σαφώς πιο ήσυχο ορμίσκο Λωτός. Καλύτερη ώρα για μπάνιο είναι το δειλινό με τον ήλιο να γέρνει στο πέλαγος. Βορειότερα από το Κίνι ( 3 χλμ.) βρίσκεται η βοτσαλιά Δελφίνι, μια ήσυχη ακτή, όπου υπάρχουν ταβερνάκια και νοικιαζόμενα δωμάτια.

Από την Άνω Σύρα ο δρόμος συνεχίζει για τις κοινότητες της Άνω Μεριάς. Θα περάσετε από τα χωριά Φοινικιά, Μύτακας, Σαν Μιχάλης που βρίσκονται μακριά απ’ τη θάλασσα. Ωστόσο ο γαλάζιος ορίζοντας θα σας συντροφεύει σε όλη αυτή τη σύντομη, αλλά με αρκετές στροφές διαδρομή.

Αξίζει να προσεγγίσετε τον κτηνοτροφικό οικισμό Σύριγγας, μόνο και μόνο για να απολαύσετε την καταπληκτική θέα προς τον όρμο Λιά, Μαρμάρι και Γράμματα. Αυτές οι εντυπωσιακές ακτές προσεγγίζονται μόνο με σκάφος από το Κίνι ή το Δελφίνι και εφόσον δεν φυσά βοριάς. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πεζοπορικά μονοπάτια που με έντονες κλίσεις διατρέχουν όλο το βόρειο τμήμα του νησιού. Να υπολογίζετε Κάμπος-παραλία Λιά, 30 με 40 λεπτά περπάτημα και για ακτή Γράμματα, μια ώρα.

Προϊόντα με άρωμα Κυκλάδων

Λουκούμι Συριανό 

Το μικροσκοπικό αυτό γλύκισμα κατάγεται από την Κων/πολη, τα Μικρασιατικά παράλια και τον Καύκασο. Ήρθε στο νησί από τη Χίο μαζί με τους πρόσφυγες και η πρώτη παρασκευή του έγινε στη Σύρο, το 1832. Περίπου ίδια είναι η ιστορία της πεντανόστιμης  χαλβαδόπιτας, αλλά και της «παστελαριάς» (σύκο ψημένο με σουσάμι αμύγδαλα και κανέλα).

Τυρί Σύρου ένα μοναδικό προϊόν

Το τυρί «Σαν Μιχάλη» παράγεται αποκλειστικά στη Σύρο από αγελαδινό γάλα  και στη γεύση θυμίζει την ιταλική παρμεζάνα. Από το 1996 έχει αναγνωρισθεί ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).

Ντόπιο κρασί  και σπιτικές σάλτσες 

Στα καταστήματα της Ερμούπολης θα βρείτε σπιτικές σάλτσες, ντομάτες, ντομάτες λιαστές, αλλά και μια μεγάλη ποικιλία από προϊόντα κάπαρης.  Επίσης παρασκευάζονται, σε μικρές όμως ποσότητες, ιδιαίτερα κρασιά που προέρχονται από σπάνιες ποικιλίες αμπελιού, οι οποίες καλλιεργούνται μόνο στη Σύρο. Τέτοιες είναι το “ρωμέικο”, η “αρμελετούσα” και το κόκκινο “πρόνικο”, ενώ στα λευκά θα βρείτε τα “αυγουστιάτης” και “κατσανό”. Στο νησί λειτουργεί οινοποιείο.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Σίφνος, πολλαπλή γοητεία

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

 

• Ano Syros
• catholic
• Άνω Μεριά
• Βαμβακάρη
• Ερμούπολη
• παραλίες