Όρος Πάικο – Γουμένισσα, αμπέλια, οξιές και … χάλκινα

Ο μούστος σιγοψήνεται στα κελάρια των οινοπαραγωγών του Πάικου και όλος ο τόπος μοσχοβολά διονυσιακά αρώματα! “Φέτος θα είναι η καλύτερη χρονιά -λένε οι ειδικοί-, το άνυδρο καλοκαίρι είχε και τα καλά του”.  Οι “δρόμοι του κρασιού” οδηγούν εδώ στις ανατολικές παρυφές του μεθοριακού βουνού της κεντρικής Μακεδονίας δίπλα στα ταξιδιωτικά μονοπάτια αυτής της άγνωστης τουριστικά, μα τόσο γοητευτικής ορεινής περιοχής της χώρας μας.

Που βρίσκεται το Πάικο όρος

Στα όρια των νομών Κιλκίς και Πέλλας, σε μια ευλογημένη από τη φύση πλαγιά του Πάικου με βλάστηση και πηγαία νερά, τριακόσια μέτρα ψηλά από τη θάλασσα ακουμπά τις γειτονιές της η μικρή πολιτεία της Γουμένισσας. Ψηλότερα πολλά όμορφα χωριά καλωσορίζουν το ένα μετά το άλλο τους λιγοστούς χειμερινούς επισκέπτες.  Το τοπίο ορεινό όχι όμως τραχύ ή απόκρημνο, αποκλείεται να σας αφήσει ασυγκίνητους.

Γουμένισσα ο τόπος του Ηγούμενου

Οι πρώτοι οικιστικοί πυρήνες δημιουργήθηκαν στην περιοχή γύρω από το Μοναστήρι της Παναγίας τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, επί Παλαιολόγων. Το αρχικό όνομα του οικισμού ήταν Γουμέντζα και σήμαινε τόπος του Ηγούμενου. Από την πρώτη στιγμή η οικονομία της Γουμένισσας στηρίχτηκε στις αγροτικές ασχολίες των ντόπιων. Οι φιλόπονοι κάτοικοι καταπιάστηκαν με επιτυχία με τη σηροτροφία, την αμπελουργία και την οινοποιία.

Με την άριστη ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και τις καλές τιμές που έπιαναν στις αγορές των Βαλκανίων, οδήγησαν τη τοπική οικονομία στην ανάκαμψη. Επί τουρκοκρατίας σε εποχές δύσκολες, οι κατακτητές με την πάροδο του χρόνου άρχισαν να παραχωρούν προνόμια και αυτοδιοίκηση στην πόλη που γνώρισε την ευημερία. Η απελευθέρωση ήρθε το 1912, ενώ μετά το 1924 στη Γουμένισσα εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από  τη Μικρά Ασία και τον Πόντο.

Σεργιάνι στις γειτονιές της Γουμένισσας

Στην πλατανοσκέπαστη δροσερή πλατεία υποδέχεται η Γουμένισσα τους επισκέπτες της. Η χαρακτηριστική κρήνη που έχτισαν οι Γάλλοι στρατιώτες θυμίζει τις εποχές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου όταν η περιοχή ήταν το επίκεντρο σκληρών συγκρούσεων. Στα  σοκάκια της παλιάς πόλης ξεχωρίζουν τα κτήρια της προβιομηχανικής εποχής, τα χαρακτηριστικά κουκουλόσπιτα, αλλά και ο εντυπωσιακός ναός του Αγ. Γεωργίου. Σπουδαίοι άνθρωποι των γραμμάτων όπως ο Μενέλαος Λουντέμης, ο Ίωνας Δραγούμης, ο Γεώργιος Αθάνας πέρασαν από εδώ και έγραψαν για την Γουμένισσα. Η μακεδονική πολιτεία διατηρεί ζωντανή τη δική της μουσική ταυτότητα.

Διάσημες σε όλη την Ελλάδα, αλλά και διεθνώς μέσα από την συμμετοχή τους σε διαφορά φεστιβάλ ανά τον κόσμο, είναι οι μπάντες των χάλκινων πνευστών οργάνων. Τουλάχιστον διακόσιοι είναι οι λαϊκοί οργανοπαίκτες που ασχολούνται λίγο ή πολύ με τα χάλκινα. Σε κάθε γλέντι, κοινωνική εκδήλωση και τοπικό πανηγύρι, οι μπάντες των Χάλκινων θα δώσουν το βροντερό τους παρόν. Αξίζει να αφιερώσετε λίγο από το χρόνο σας και για να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο που θα βρείτε στην έξοδο της πόλης προς Γρίβα, (είσοδος ελεύθερη) τηλ. 23430 41362

Στις πλάγιες του Πάικου και στις γύρω από τη Γουμένισσα εξοχές υπάρχουν θαυμάσιες φυσικές τοποθεσίες που αξίζει να αναζητήσετε.

Οι κυριότερες εκδρομές που προτείνουμε στην ευρύτερη περιοχή του Πάικου

Προς Καστανερή 

H ομορφότερη ορεινή διαδρομή πραγματοποιείται προς  το  χωριό Καστανερή σε υψόμετρο800 μ.,που απέχει μόλις  17 χλμ.από  τη Γουμένισσα. Το χωριό δημιουργήθηκε πριν από 300 χρόνια από κτηνοτρόφους και φυγόδικους που αναζήτησαν, εδώ σε τούτη την απόκρημνη πλαγιά του Πάικου, την ελευθερία τους. Τα περισσότερα σπίτια του χωριού είναι  καλοδιατηρημένα, ενώ εντύπωση προκαλεί η άφθονη χρήση της πέτρας και του ξύλου που θυμίζει τη Ζαγορίτικη τεχνική.  Γύρω από το χωριό απλώνεται ένα υπέροχο δάσος από καστανιές και οξιές, που μπορείτε εύκολα να το εξερευνήσετε ακόμη και με τα πόδια –υπάρχουν σημαδεμένα μονοπάτια που οδηγούν σε όμορφες βρύσες και τοποθεσίες με θέα-.

Καστανερή –  Μεγάλα Λιβάδια

Συνεχίζοντας τον καλό ασφάλτινο δρόμο θα οδηγηθείτε στο απομονωμένο χωριό Μεγάλα Λιβάδια που βρίσκεται σε ύψος1200 μ. σε εκτεταμένο οροπέδιο. Συνολικά θα χρειαστεί να καλύψετε περίπου14 χλμ. μέσα σε δάσος οξιάς. Ο οικισμός δημιουργήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα από βλαχόφωνους Έλληνες που εγκαταστάθηκαν εδώ από τα χωριά Σαμαρίνα και Περιβόλι. Με την πάροδο του χρόνου, η ορεινή κοινότητα γνώρισε άνθηση και οι κάτοικοί της έφτασαν τους 5000.  Σήμερα τα Μεγάλα Λιβάδια το χειμώνα ερημώνουν  καθώς από νωρίς σκεπάζονται με χιόνια και μόνο το καλοκαίρι επιστρέφουν οι κάτοικοι ξαναδίνοντας για λίγο πνοή ζωής στον οικισμό.

Στη σκιά της Τζένας 

Πολύ ευχάριστη που όμως το χειμώνα χρειάζεται προσοχή λόγω χιονοπτώσεων, είναι η διαδρομή που οδηγεί από τα Μεγάλα Λιβάδια στο κεφαλοχώρι του Αρχάγγελου στο νομό Πέλλας. Λίγο πριν φτάσετε στον Αρχάγγελο απολαμβάνετε την πανοραμική θέα προς τις ψηλές κορφές του άγνωστου μεθοριακού βουνού Τζένα που απλώνεται συμπαγές πάνω στη συνοριακή γραμμή Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας. Σε μικρή απόσταση από τον Αρχάγγελο συναντάμε στις βόρειες παρυφές του Πάικου τη μονή Αρχάγγελου Μιχαήλ, ή Όσιανης (12^ος αι.).   Το καθολικό είναι ρυθμού βασιλικής με τρία κλίτη και διακοσμημένο με αξιόλογες τοιχογραφίες, ενώ η εικόνα του Αρχάγγελου χρονολογείται από το 1862.  Ανατολικά θα βρείτε το χωριό Σκρα όπου στις 17 Μαΐου 1918 έγινε η ιστορική μάχη, μια από τις σημαντικότερες του Α’ παγκοσμίου πολέμου στα Βαλκάνια.

Περιήγηση στο παραδοσιακό αμπελώνα της Γουμένισσας

Το γνωστό ξινόμαυρο κρασί, αλλά και η τοπική ποικιλία Νεγκόσα δίνουν το πασίγνωστο κρασί Ονομασίας Προέλευσης  Ανωτέρας  Ποιότητας “Γουμένισσα”. Ο αμπελώνας της Γουμένισσας είναι από τους παλιότερους και πλέον ονομαστούς στη Μακεδονία και η κουλτούρα της οινοποίησης  κληροδοτείται από γενιά σε γενιά. Τα τελευταία χρόνια η πατροπαράδοτη τέχνη της οινοποιίας  φαίνεται να έχει βρει το δρόμο της. Τα σύγχρονα οινοποιεία της περιοχής σεβόμενα την παράδοση εφαρμόζουν σήμερα τις πλέον ανεπτυγμένες τεχνικές και παράγουν αρίστης ποιότητας κρασιά. 

Τα επισκέψιμα οινοποιεία στην περιοχή Πάικου – Γουμένισσας είναι:

“Κτήμα Αϊδαρίνη”, η οικογένεια Αϊδαρίνη ζει και παράγει κρασιά και τσίπουρο στη Γουμένισσα από τα τέλη του 19ου αιώνα, αναζητήστε και το πρατήριο της εταιρείας στη πόλη της Γουμένισσας τηλ. 23430-42939 https://aidarini.gr

“Κτήμα “Τάτση”, τηλ. 23430- 41053, www.ktimatatsis.gr

“Κτήμα Χατζηβαρύτη”  τηλ. 23430 – 41236    chatzivaritis.gr

Όρος Πάικο, το ορεινό οικοσύστημα

Στην καρδιά της Μακεδονίας, ανάμεσα στην πεδιάδα της Αριδαίας και της Αξιούπολης εκεί όπου συναντιούνται οι νομοί Πέλλας και Κιλκίς, ξεδιπλώνει την μακρόστενη κορμοστασιά του το όρος Πάικο. Σίγουρα δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ψηλότερα βουνά της Μακεδονίας (ψηλότερη κορφή είναι η  Γκόλα-Τσούκα σε υψόμ.1.650 μέτρα).  Ωστόσο το Πάικο θεωρείται από τα ομορφότερα και πιο δασωμένα βουνά της Ελλάδας –εδώ βρίσκεται πιθανώς το μεγαλύτερο σε έκταση καστανόδασος της Ελλάδας (4.500 στρέμματα)- . Στην πλούσια πανίδα του συγκαταλέγονται όλα τα μεγάλα θηλαστικά, όπως το ζαρκάδι, ο αγριόχοιρος, η αρκούδα και ο λύκος.

Τα μοναστήρια του Πάικου

Το μοναστήρι της Παναγίας της Γουμένισσας  με ιστορία άμεσα δεμένη με αυτήν της πόλης -κτίσμα του 13ου αι.- είναι μετόχι της μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους, μαζί με το μεγαλόπρεπο μοναστήρι του οσίου Νικόδημου που βρίσκεται κοντά στο χωριό Πεντάλοφο, αποτελούν τα κοντινά  και  αξιόλογα θρησκευτικά αξιοθέατα της περιοχής. Σημαντικό  επίσης είναι  το μοναστήρι των  Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Ειρήνης με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπο, έργο σέρβων μοναχών.

Χώρος αναψυχής “Δυο Ποτάμια” Κιλκίς

Στο δρόμο προς το χωριό Κάρπη θα βρείτε τη φυσική τοποθεσία «Δυο Ποτάμια» με τρεχούμενα νερά και πυκνό δάσος. Ο χώρος είναι διαμορφωμένος και δέχεται αρκετούς επισκέπτες τα Σαββατοκύριακα.  Ο αναπαλαιωμένος νερόμυλος Γιαπατζή (18^ος αι), πάνω στο δρόμο Γουμένισσας – Γρίβα, λειτουργούσε κανονικά μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 70, ενώ σήμερα είναι επισκέψιμος Σαββατοκύριακα.

Καταρράκτες Κούπας – Σκρά 

Βρίσκονται ανάμεσα στα χωριά Κούπα και Σκρά, στις βορειοανατολικές παρυφές του Πάικου και προσεγγίζονται με σύντομο μονοπάτι. Οι γαλάζιες λιμνούλες και ο μικρός καταρράκτης, σίγουρα αξίζουν λίγο από το χρόνο σας. Περνώντας από το χωριό Σκρά, γνωστό από τις σκληρές μάχες του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, μπορείτε να επιστρέψετε στη Γουμένισσα μέσω Αξιούπολης ακολουθώντας την κοίτη του Αξιού ποταμού.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Απίθανη λίμνη Δοιράνη

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

 Copyright text & photo:: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

 “Views Of Greece”  travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts 

• 4χ4
• kilkis
• mountain paiko
• wine
• αμπέλια
• Γουμένισσα
• Καστανερή
• καταρράκτες Σκρά
• Κοντά στη Θεσσαλονίκη