Νομός Γρεβενών, από τον ορεινό ποταμό Βενέτικο στον Αλιάκμονα, εξήντα χιλιόμετρα υδάτινης πορείας

Εξερευνούμε ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα παραποτάμια οικοσυστήματα της Ελλάδας, ανιχνεύουμε τα σημάδια που άφησαν οι άνθρωποι στο πέρασμα των αιώνων, απολαμβάνουμε τα υπέροχα τοπία και ανεβάζουμε την αδρεναλίνη διασχίζοντας μερικά από τα ομορφότερα φαράγγια τη χώρας.

Copyright photo: Theo Athanasiadis & Apostolos Dianellos/ Views Of Greece

Copyright text: Germaine Alexakis & Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Ο ποταμός Αλιάκμονας με συνολικό μήκος 297 χιλιόμετρα είναι το μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας και πηγάζει από τα υψίπεδα του Γράμμου και του Βοΐου, στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας. Ένας σημαντικός του παραπόταμος είναι ο Βενέτικος που γεννιέται πάνω στα όρια των νομών Γρεβενών και Ιωαννίνων.

Το Γρεβενιώτικο ποτάμι αποστραγγίζει μια εκτεταμένη ορεινή περιοχή των βουνών Βασιλίτσα, Λύγκος και Όρλιακας. Ο Βενέτικος μετά από μια πραγματικά επεισοδιακή πορεία θα σμίξει με τον κύριο κορμό του Αλιάκμονα κοντά στο Ελευθεροχώρι.

Λίγο χαμηλότερα, περίπου στο ύψος της Δεσκάτης, ο Αλιάκμονας εγκλωβίζεται στα νερά της νεότευκτης λίμνης Ιλαρίωνα σχηματίζοντας έτσι ένα από τα νεότερα παραλίμνια τοπία της χώρας.

Με τον φίλο & συνεργάτη της Views of Greece εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια, αλλά και έμπειρο συνοδό φύσης, δασοπόνο και δημιουργό του οικοπεριηγητικού γραφείου «Overland», Απόστολο Διανέλλο που γνωρίζει όσο κανένας άλλος τα μυστικά της Γρεβενιώτικής γης περιηγηθήκαμε για μέρες στις όχθες των ποταμών.

Τελικά καταλήξαμε και σας προτείνουμε έξι προσβάσιμες ξεχωριστές στάσεις σε σημεία που έχουν εύκολη προσέγγιση με το αυτοκίνητο και θα σας φέρουν κοντά σε αυτό το μοναδικό για τα Ελληνικά μεσογειακά δεδομένα, παραποτάμιο οικοσύστημα.

Φαράγγι Πορτίτσας

Το Σπήλαιο είναι ένα μικρό παραδοσιακό χωριό που απέχει από την πόλη των Γρεβενών 25 χιλιόμετρα και βρίσκεται ύψος 950 μέτρων στις παρυφές του Όρλιακα. Από την πλατεία του χωριού ένας τσιμεντένιος δρόμος ξεκινά και κατηφορίζει για 7 χιλιόμετρα ως την είσοδο του φαραγγιού όπου στέκεται το ένα πανέμορφο μονότοξο πέτρινο γεφύρι. Σε αυτό το σημείο θα έχουμε την πρώτη μας επαφή με το ποτάμι που Βενέτικου που διατρέχει με τα κρυστάλλινα νερά του την ορεινή κοιλάδα Κανάβι.

Το πέτρινο γεφύρι ης Πορτίτσας κτίστηκε πιθανόν στα μέσα του 19ου αιώνα, δίνοντας διέξοδο στην επικοινωνία των ντόπιων, ανάμεσα στα χωριά Σπήλαιο, Μοναχίτι, Τρίκωμο. Από το λιθόκτιστο τόξο του διάβαιναν οι βοσκοί και τα κοπάδια τους όταν μετακινούνταν από τα χειμαδιά στα ορεινά λιβάδια. Στην Πορτίτσα το ποτάμι εγκλωβίζεται ορμητικά στο στενό άνοιγμα του βράχου και στριφογυρνά με δύναμη καθώς παλεύει για να βρει διέξοδο στη θέση «Καρούτες», κοντά στο χωριό Τρίκωμο. Το καλοκαίρι που το νερό είναι σαφώς λιγότερο, η διάσχιση του φαραγγιού είναι μια θαυμάσια εμπειρία.

Επίσης μια καλή ιδέα για όσους αγαπούν την πεζοπορία είναι – ξεκινώντας από το Σπήλαιο – να ακολουθήσουν το σημαδεμένο μονοπάτι ως το γεφύρι της Πορτίτσας. Για περισσότερες πληροφορίες για ασφαλείς οικοπεριηγητικές διαδρομές στην ευρύτερη περιοχή των Γρεβενών, απευθυνθείτε στο Γραφείο Οικοτουρισμού Overland,   τηλ. 6977772542, υπεύθυνος κος Απόστολος .

Τρίκωμο, γεφύρι Αζίζ Αγά

Πηγαίνοντας από τα Γρεβενά προς το χωριό Τρίκωμο θα πρέπει να καλύψετε μια απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων σε ασφάλτινο, επαρχιακό δρόμο. Λίγο πριν το χωριό θα δείτε το δρομάκι που θα σας βγάλει και πάλι στις όχθες του Βενέτικου ποταμού στο σημείο όπου ορθώνεται το πανέμορφο μονότοξο γεφύρι του Αζίζ Αγά. Το γεφύρι έχει άνοιγμα τόξου 15 μέτρων, το μεγαλύτερο σε άνοιγμα τόξο από όλα τα σωζόμενα γεφύρια της Μακεδονίας. Κτίστηκε επί τουρκοκρατίας το 1727 και χρηματοδοτήθηκε από τον Αζίζ-Αγά. Το σημαντικό αυτό γεφύρι βρισκόταν πάνω στους ορεινούς δρόμους που συνέδεαν την Ήπειρο με τη Μακεδονία, τα Βλαχοχώρια με τα Κουπατσαραίϊκα χωριά. Να αναφέρουμε ότι τα Κουπατσοχώρια διασκορπίζονται κυρίως γύρω από την κοίτη του Βενέτικου ποταμού και πήραν το όνομά τους από την βλάχικη λέξη “κουπάτσου” που σημαίνει βελανιδιά. Σε αυτό το σημείο ο Βενέτικος έχει μια αρκετά φαρδιά κοίτη και καθώς διατρέχει την όμορφη κοιλάδα χτυπά με δύναμη τα νερά του στις κροκάλες των όχθεων δημιουργώντας χαρούμενους, ρυθμικούς ήχους.

Γεφύρια Σπανού, Σταυροπόταμου και Ελευθεροχωρίου

Σε μικρή απόσταση από τον επαρχιακό δρόμο που συνδέει τα Γρεβενά με το Μέτσοβο, πάλι επάνω στην κοίτη του Βενέτικου, θα δούμε τα πολύτοξα γεφύρια του Σπανού και του Σταυροπόταμου. Αν έχετε έναν καλό χάρτη θα εντοπίσετε εύκολα τη θέση τους, αφού βρίσκονται λίγο πιο χαμηλά από το κεφαλοχώρι Κηπουριό. Σε αυτό το σημείο ο Βενέτικος κυλά τα γοργά νερά του ανάμεσα σε βράχους και κροκάλες δημιουργώντας σε αρκετά σημεία μικρά υδάτινα σκαλοπάτια. Αλλού πάλι εγκλωβίζεται σε λιλιπούτιες πέτρινες χαράδρες και τα νερά του βαθαίνουν και περιδινίζονται . Σε αυτά τα απόμερα μέρη του η αρκούδα κυνηγά έντομα αλλά και ψάρια, ενώ στα νερά του κολυμπά η βίδρα αναζητώντας όστρακα και καβούρια και η άγρια πέστροφα της Πίνδου, παραμονεύοντας τη λεία της. Ένα όμορφο σημείο για να απολαύσετε επίσης το ποτάμι είναι από τη σύγχρονη γέφυρα του Ελευθεροχωρίου.

Πάμε για τον Αλιάκμονα

Αμέσως μετα τη γέφυρα του Ελευθεροχωρίου, ο Βενέτικος σμίγει τα νερά του με τον κυρίως κορμό του Αλιάκμονα που έρχεται από τα βόρεια, ανάμεσα στα χωριά Καλόχι και Αγάπη όπου υπάρχει χώρος αναψυχής. Το ποτάμι σε αυτό το σημείο απλώνεται σαν φίδι στον κάμπο και αργοσέρνει την μακρόστενη κοίτη του ανάμεσα σε κτήματα, μικρά χωριά και βαθυπράσινες κοιλάδες. Αξίζει να πάτε στο χωριό Παλιουριά (52 χλμ. από τα Γρεβενά), να περάσετε τη γέφυρα του Αλιάκμονα και να κατευθυνθείτε προς τον οικισμό Παναγία που βρίσκεται στην αντικρινή πλευρά ενώ οδηγώντας παράλληλα με τις όχθες της λίμνης να φτάσετε ως την μονή Τουρνικίου.

Μονή Τουρνικίου, η Παναγιά που «περπάτησε»

Πρόκειται για ένα σημαντικό μοναστηριακό συγκρότημα που κτίσθηκε τον 12ο αιώνα. Όταν ολοκληρώθηκαν τα σχέδια για τη δημιουργία της λίμνης Ιλαρίωνα – Αλιάκμονα το σημαντικό θρησκευτικό μνημείο κινδύνευσε να χαθεί για πάντα στα νερά της. Έτσι αποφασίστηκε η μεταφορά της μονής αρκετά μέτρα ψηλότερα από την αρχική της θέση, δηλαδή εκεί που τη βλέπουμε σήμερα.

Να αναφέρουμε πως η τεχνητή λίμνη του Ιλαρίωνα σχηματίστηκε το 2012 μετά την ανύψωση του τέταρτου στη σειρά φράγματος που κατασκεύασε η ΔΕΗ στο ποτάμι, με σκοπό την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, τη διασφάλιση της ποιοτικής ύδρευσης της Θεσσαλονίκης και την άρδευση του κάμπου της Δυτικής Μακεδονίας.

Λίμνη Ιλαρίωνα, Μονή Ζάβορδας και σκήτη Οσίου Νικάνορα

Πολύ κοντά στην κοίτη του Αλιάκμονα, στην κορφή ενός λόφου που δεσπόζει πάνω από το σημείο όπου το ποτάμι εγκλωβίζεται στα στενά και σήμερα απλώνεται η υδάτινη επιφάνεια της λίμνης, συναντάμε τη μονή Ζάβορδας. Το μοναστήρι κτίστηκε το 1537 από τον όσιο Νικάνορα και σήμερα έχει ανακαινιστεί από τη βυζαντινή εφορία αρχαιοτήτων. Στο καθολικό υπάρχουν αξιόλογες αγιογραφίες του αγιογράφου Φράγκου Κατελάνου (1542), που είχε δεχτεί επιρροές από την Ιταλική τέχνη. Από το μοναστήρι υπάρχει εντυπωσιακό μονοπάτι προστατευμένο με μεταλλική κουπαστή που οδηγεί στην ανακαινισμένη σκήτη του Αγίου Νικάνορα, κτισμένη στον κάθετο βράχο, πάνω από τα νερά της λίμνης. Να σημειώσουμε πως η σκήτη που κυριολεκτικά είναι κολλημένη στον κάθετο βράχο, προϋπήρχε του μοναστηριού της Ζάβορδας. Εσωτερικά αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα και είναι αγιογραφημένη με θαυμάσιες νωπογραφίες.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Οδοιπορικό στην δυτική Μακεδονία από την Κλεισούρα στη Βλάστη το Σισάνι και από εκεί στην Εράτυρα και τη Σιάτιστα

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

 

• Αλιάκμονας
• Βενέτικος
• δυτική Μακεδονία
• νομός Γρεβενών
• ποτάμια