Λακωνική Μάνη: Σκληρή πέτρα, ζεστή καρδιά. Road trip από το Λιμένι στο Ταίναρο

Απόκρημνα βράχια και χαοτικοί γκρεμοί, πυργόσπιτα που μοιάζουν στοιχειωμένα, απίθανες παραλίες και γραφικά ψαροχώρια, όλα συνοδοιπόροι σου σε τούτο το ταξίδι στην Ακρωταινάρια γη που θα ξεκινήσει από τη θρυλική Αρεόπολη και θα ολοκληρωθεί στο Πόρτο Κάγιο, ένα αυθεντικό αραξοβόλι στη  γη  της  πέτρας  και  της  ατίθασης Μανιάτικης ψυχής. 

Εδώ και  χρόνια έχω επιλέξει ένα ιδιαίτερο τρόπο να προσεγγίζω τη δυτική ακτής της Λακωνικής Μάνης.  Αν και το πιο λογικό θα ήταν να οδηγήσω από το Γύθειο κατευθείαν ως την Αρεόπολη, προτιμώ να ξεστρατίζω για λίγο από την πορεία μου και να τραβώ για το  κάστρο της Κελεφάς που δεσπόζει σε πέτρινο ύψωμα πάνω από τον κόλπο του Οίτυλου. Μακριά από τη βουή των παραλιακών θερέτρων, εδώ ψηλά στις χορταριασμένες επάλξεις του θρυλικού βιγλάτορα. ατενίζω την ακτογραμμή της Λακωνικής Μάνης να ξετυλίγεται κατά μήκος σαν βράχινη δαντέλα και τη θάλασσα να αστράφτει σαν ασήμι κάτω από το δυνατό φως το ήλιου. Στις μικροσκοπικές ακροθαλασσιές με τα διάφανα, κρυστάλλινα νερά που λαμπυρίζουν σαν ανοιγμένες αχιβάδες, οι καλοκαιρινοί κολυμβητές μοιάζουν να αιωρούνται σ΄ ένα γαλάζιο, υγρό σύμπαν.

Το μάτι περιεργάζεται τον πελαγίσιο καμβά, τις απόκρημνες ακτές, τη καχεκτική βλάστηση, τα ξεροτράχαλα βουνά,  τα «απολιθωμένα» χωριά που μοιάζουν με φυσική προέκταση των βράχων… Αν έρχεσαι από ένα μεγάλο αστικό κέντρο,  ο τόπος αυτός λειτουργεί ως φυσικό καθαρτήριο που γαληνεύει την ψυχή απορροφώντας το φόρτο του ταξιδιού και τους ρυθμούς της πόλης που κουβαλάς μέσα σου. Το ταξίδι στη άγονη γη της πέτρας μόλις τώρα ξεκινά!!!

Αρεόπολη – Λιμένι, μανιάτικο καλωσόρισμα

Το οδοιπορικό μας στον «Κάβο Ματαπά» των ναυτικών, ή αλλιώς στο ακρωτήρι Ταίναρο όπως είναι ευρύτερα γνωστό το νοτιότερο ηπειρωτικό  άκρο της Ελλάδας, ξεκινά από την Αρεόπολη. Βέβαια θα ήταν άστοχο  να επαναλάβουμε εδώ τις αναμασημένες  αναφορές των  τουριστικών οδηγών που περιγράφουν την Αρεόπολη ως μια μανιάτικη πολίχνη που ελάχιστα άλλαξε στο πέρασμα του  χρόνου. Η Τσίμοβα – αυτό είναι το παλιότερο όνομα του μεγαλύτερου χωριού της Λακωνικής Μάνης- έχει μεταμορφωθεί, ιδίως τα τελευταία χρόνια με την επέλαση του μαζικού τουρισμού και την ανέγερση σύγχρονων οικοδομών.

Αρεόπολη, περίπατοι σε παραδοσιακές γειτονιές

Αν θέλετε να σχηματίσετε μια μικρή ιδέα για την Αρεόπολη των παλιών χρόνων αφήστε το όχημά σας σε κάποιον από τους χώρους στάθμευσης και περπατήστε ως τον παλιό αστικό πυρήνα που απλώνεται γύρω από τη ιστορική εκκλησία των Ταξιαρχών.

Εδώ,  στα καλοδιατηρημένα καλντερίμια  θα δείτε μερικά από τα πιο εντυπωσιακά πέτρινα μανιάτικα αρχοντικά, θα ανταλλάξετε εγκάρδιες κουβέντες με τους ντόπιους θα βρείτε παλιακούς καφενέδες  για να απολαύσετε τον καφέ σας και ταβέρνες που απλώνουν τα τραπεζάκια στο λιθόστρωτο για να δοκιμάστε λακωνικό ούζο και μανιάτικους μεζέδες.

Κουκλίστικο Λιμένι

Από την Αρεόπολη ο δρόμος κατηφορίζει με μερικές συνεχόμενες στροφές  για το Λιμένι, το άντρο των Μαυρομιχάληδων  που σήμερα έχει εξελιχθεί σε έναν οικιστικά καλαίσθητο τουριστικό προορισμό. Εδώ υπάρχουν μερικά από τα καλύτερα ξενοδοχεία της Λακωνίας και εξαιρετικές ταβέρνες που κυριολεκτικά ακουμπούν στη θάλασσα.

Επίσης θα δείτε το αρχοντικό των Μαυρομιχαλέων, αλλά και την ερειπωμένη εκκλησία της Παναγιάς Βρετής που ποζάρει διακριτικά πλάι στη θάλασσα, σημείο ιδανικό για το ηλιοβασίλεμα. Για μπάνιο θα περιοριστείτε σε βουτιές κατευθείαν από τα βράχια στα βαθιά κρυστάλλινα νερά, ή θα πάτε στην κοντινή βοτσαλιά του Νέου Οίτυλου (2 χλμ. βορειοτέρα).

Μάνη, πορεία νότια, απολιθωμένα χωριά

Ο δρόμος από την Αρεόπολη, κατηφορίζει για τα χωριά της νότιας Μάνης που φωλιάζουν στην άγονη Ταινάρια γη. Δεκάδες τα πούλμαν που ακολουθούν τη διαδρομή αυτή και έπειτα στρίβουν για Δυρό και τα παγκοσμίως γνωστά σπήλαιά του. Όμως το μυστικό της Μάνης δεν κρύβεται εδώ, στα απόκοσμα βάθη της γης, αλλά κάτω από το αποκαλυπτικό φως του ήλιου, πίσω από θεόρατους πέτρινους όγκους, πάνω σε αφρισμένα ακρωτήρια και ανεμοδαρμένες ράχες.

Η πορεία προς νότο γίνεται χιλιόμετρο το χιλιόμετρο όλο και πιο συναρπαστική. Απολιθωμένα χωριά, πύργοι, ξωκλήσια, που και που μερικά αφυδατωμένα λιόδεντρα που απλώνουν τις ρίζες τους στο βράχο και πάλι πέτρα χτισμένη πάνω στη πέτρα.

Ο μόχθος των παλιών Μανιατών  

Δεν υπάρχει γωνιά τούτης της σκληροτράχηλης γης που να μην σου φανερώνει την ανθρώπινη φροντίδα που έχει δεχθεί στους αιώνες που πέρασαν. Αμέτρητες πεζούλες σκαρφαλώνουν στα πιο απόμερα σημεία για να συγκρατήσουν το πολύτιμο χώμα που κάποτε γέμιζε μποστάνια. Πηγάδια, στέρνες, δεξαμενές συγκέντρωναν σταγόνα- σταγόνα το ζωογόνο νερό. Πέτρινοι πύργοι και πυργόσπιτα, κατασκευές κτισμένες με σοφία, πρόσφεραν στους κατοίκους ζέστη το χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι.

Το Τηγάνι και τα πυργόσπιτα του Κάβο Γκρόσσο

Ακολουθώντας χορταριασμένες στράτες από το παραλιακό χωριό Μέζαπος θα ανακαλύψετε το  ακρωτήρι Τηγάνι  όπου υπάρχουν υπολείμματα κάστρου αλλά και δύο από τις παλιότερες εκκλησίες της Μάνης, την Αγ. Βλαχέρνα (12ου αι.)  την Οδηγήτριας (Αγήτρια), κτισμένη το 13^ο αιώνα να κουρνιάζει σε κοίλωμα βράχου – προσεγγίζεται με βατό μονοπάτι από τον οικισμό Αγ. Κυριακή. Νοτιότερα στον Κάβο Γκρόσσο υπάρχουν υπολείμματα του ναού της Ιππολαίτιδας Αθηνάς και τα ξεχασμένα ξωκλήσια του ακρωτηρίου.

Ακροταίναρο, στη λήθη του χρόνου

Βάμβακα, Μίνα, Κοίτα, Νόμια, Σταυρί, Καραβάς, Κέρια, Κούνoς, Δρύ…  Ο λαβύρινθος των παλιών οικισμών, εδώ στο νότιο τμήμα της χερσονήσου, σε παρασέρνει σε μια περιπλάνηση δίχως αρχή και τέλος. Πρέπει να ξετυλίξεις το μπερδεμένο κουβάρι του χρόνου για να διακρίνεις το παρελθόν από το παρόν.

Μάνη, ο πολιτισμός της πέτρας 

Άφθονα ερειπωμένα κτίσματα, λιγοστά  διψασμένα κηπάρια που αντιπαλεύουν τις πέτρες και τον ανελέητο ήλιο, μια καλοδιατηρημένη  παρά ταύτα εκκλησιά, ένας ανακαινισμένος (όχι πάντα με επιτυχία πύργος), αυτή είναι η εικόνα που συναντάς σχεδόν παντού στα χωριά και στις εξοχές της σημερινής Λακωνικής Μάνης. Έρημο ή όχι, κάθε χωριό εδώ έχει την εκκλησιά του και τον προστάτη του άγιο. Στο χωριό Κεχριάνικα υπάρχει η βυζαντινή εκκλησία των Αγ. Αναργύρων (13ος αι.) και στα χωριά Δρυ και Κεριά οι επίσης παλιοί ναοί του Αγ. Νικήτα και του Αι Γιάννη αντίστοιχα.

Στον οικισμό Τσόπακας, αναζητήστε τη μισογκρεμισμένη εκκλησία των Αγ. Θεοδώρων (Τρισάκια)) με τις εντυπωσιακές αγιογραφίες. Στο ορεινό χωριό Δίπορο ο επιβλητικός ναός του Τιμωρού Αι Στρατηγού (Ταξιάρχης) ορίζει το μονοπάτι για το ορεινό  χωριό Πέπο.

Γερολιμένας, σα ζωγραφιά

Ο Γερολιμένας που βρίσκεται ανάμεσα στην Αρεόπολη και στο ακρωτήρι Ταίναρο (45 χλμ. απ’ το Γύθειο) είναι ένας ζωντανός οικισμός και το μόνο οργανωμένο και ασφαλές αγκυροβόλιο της νοτιοδυτικής ακτογραμμής. Αραδιασμένα στη σειρά τα καΐκια, ζωγραφίζουν με χρώμα τη μικρή προβλήτα. Από πάνω τους μέχρι το πέρασμα του δρόμου, οι ψαροταβέρνες συγκεντρώνουν σημαντικό αριθμό επισκεπτών το καλοκαίρι. Από εδώ φεύγουν πλοιάρια για τις απρόσιτες ακτές της νότιας Μάνης και τις θαλάσσιες σπηλιές του Κάβο Ματαπά ή όπως το αναφέρουν οι χάρτες, ακρωτήρι Ταίναρο.

Βάθεια, παλιά γκραβούρα

Ανηφορικοί δρόμοι ξεμακραίνουν από τις ακτές, τρυπώνουν στο πιο ακατέργαστο σημείο της Λακωνικής Μάνης, εκεί όπου σαν αετοφωλιές ξεχωρίζουν τα έρημα χωριά Τσικκαλιά, Μάραθος, Μουντανίστικα, Λεοντάκης. Ακολουθώντας τον κεντρικό ασφάλτινο δρόμο που τρέχει προς νότο, προσπερνάμε την Αλίκα και τις παραλίες της και βλέπουμε να ξεπροβάλει ανάμεσα σε βράχια και απειράριθμες φραγκοσυκιές, η Βάθεια.

Το χωριό, αμφιθεατρικά κτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου, αγναντεύει με νοσταλγία τη θάλασσα. Ατενίζοντας τον φυσικό χώρο, αλλά και τα χαρακτηριστικά πυργόσπιτα, φαίνεται ξεκάθαρα πως η γη εδώ επιβάλλει τις δικές της αναλογίες. Από μακριά οι περίπου 70 πύργοι μοιάζουν με ένα αλλόκοτο σύμπλεγμα γεωμετρίας. Το σχήμα αυτό του οικισμού διαμορφώθηκε τον 14^ο και 15^ο αιώνα και ολοκληρώθηκε τον 18^ο αιώνα. Αρκετοί πύργοι αναστηλώθηκαν από τον Ε.Ο.Τ τη δεκαετία του 1980 και κάποιοι από αυτούς λειτούργησαν σαν ξενώνες.

Πόρτο Κάγιο, το λιμάνι των ορτυκιών

Το πρωτοαντικρίζεις από το ύψωμα του δρόμου να απλώνει τη στοργική του αγκαλιά προσφέροντας καταφύγιο σε ανθρώπους, πουλιά και κάθε λογής πλεούμενα. Είναι το Πόρτο Κάγιο, ξακουστό στους Ενετούς  σαν “Λιμάνι των Ορτυκιών” (Port aux Cailles). Παράξενο όνομα για ένα παραθαλάσσιο χωριό, θα σκεφτόσουν, δικαιολογημένα ωστόσο, αφού εδώ αναζητούν πρόσκαιρο καταφύγιο αμέτρητα ορτύκια πριν συνεχίζουν το μακρύ μεταναστευτικό ταξίδι τους προς την Αφρική. Σε δύσκολους καιρούς οι λιτοδίαιτοι Μανιάτες τα περίμεναν ως “μάνα εξ ουρανού” για  να εμπλουτίσουν με πρωτεΐνες το διαιτολόγιο τους και τα πάστωναν με αλάτι για να τα διατηρήσουν βρώσιμα επί μακρόν. Το γραφικό Πόρτο Κάγιο με τις όμορφες ψαροταβέρνες και την απάνεμη παραλία του, είναι το τελευταίο “φιλικό” περιβάλλον που θα συναντήσεις πριν συνεχίσεις το ταξίδι σου για την τραχιά και δύσβατη Ακροταινάρια γη.

Μύθοι, θρύλοι  και ιστορίες για το Ταίναρο  

Εδώ στο Ταίναρο σε μια απόκοσμη θαλάσσια σπηλιά η αρχαία ελληνική μυθοπλασία τοποθέτησε τις Πύλες του Άδη απ’ όπου ο ημίθεος Ηρακλής ανέβασε τον Κέρβερο στη γη. Στους κλασσικούς χρόνους σύμφωνα με τον Παυσανία λειτούργησε το ονομαστό «Ψυχοπομπείο». Κατά τον γεωγράφο Στράβωνα οι αρχαίοι ποντοπόροι χρησιμοποιούσαν το ακρωτήρι για να προσδιορίζουν τις θαλάσσιες αποστάσεις. Οι μεταγενέστεροι ναυτικοί γνωρίζουν το Ταίναρο με το όνομα Κάβο-Ματαπάς, όνομα που αναφερόταν στους μεσαιωνικούς πορτολάνους. Οι θαλασσοσπηλιές πρόσφεραν καταφύγιο στα Μανιάτικα πειρατικά την εποχή που ακόμα οι Έλληνες πειρατές παραδέρνανε τις θάλασσες του Αιγαίου. Εφορμούσαν απ΄ το Πόρτο Κάγιο και πλεύριζαν τις τούρκικες φρεγάτες και τις βενετσιάνικες γαλέρες για ρεσάλτο, ή τις ανάγκαζαν να πέσουνε στα βράχια.

Προς  Κάβο Ματαπά 

Ο ασφάλτινος δρόμος τερματίζει στον οικισμό Κοκκινόγια, το τελευταίο χωριό του Ταίναρο, όπου υπάρχει ταβέρνα και λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Σε ελάχιστη απόσταση διακρίνονται  τα υπολείμματα του ναού του Γαιήοχου (Ταινάριου) Ποσειδώνα, θεού-προστάτη των κατοίκων- κοντά στη θέση του διάσημου Ψυχοπομπείου.

Από εδώ ξεκινά το μονοπάτι για το ιερό του Ποσειδώνα, το Ρωμαϊκό ψηφιδωτό ή τον θαλασσοδαρμένο φάρο στο ακρωτήρι που στέκει εκεί από το 1882. Ωστόσο, πριν πάρεις τις στράτες του Ταίναρου φρόντισε να έχεις μαζί σου νερό, καπέλο και αρκετή υπομονή. Ο μανιάτικος ήλιος πυρώνει ανελέητα τούτη την απόκοσμη άκρη της Ελλάδας όπου οι μύθοι είναι ακόμα ζωντανοί και… ποτέ δεν ξέρεις… Μπορεί ξάφνου να βρεθείς μπροστά… στον τρομερό Κέρβερο που φυλά τις Πύλες του Άδη!

Οι παραλίες του Ταίναρου 

Η ακρογιαλιά  στο Πόρτο Κάγιο είναι στρωμένη με   βότσαλο, άμμο και πέτρες. Αν συνεχίσετε  όμως προς  Μαρμάρι, η ακτή της Ψιλής Άμμου θα σας ανταμείψει καθώς είναι μια από τις καλύτερες της Λακωνίας. Προς Ταίναρο, στον ασφαλή όρμο του Βαθιού  κρύβεται μια μικροσκοπική ακρογιαλιά που προσεγγίζεται με τα πόδια, ή με σκάφος από το Πόρτο Κάγιο.  Στα Κοκκινόγεια βρίσκεται η παραλία Στέρνες με πέτρες και χοντρό βότσαλο.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Συναρπαστικό Κυπαρίσσι Λακωνίας 

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Copyright text: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

“Views Of Greece”  travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

• Laconia
• Mani
• medieval
• taenarus
• village
• Αρεόπολη
• Βάθεια
• Μάνη
• Πόρτο Κάγιο