Κάλυμνος, ένας πονεμένος τόπος

Φθάνοντας ξημερώματα στο λιμάνι,  η  Πόθια αχνοφέγγει  με τα παστέλ θαλασσινά της χρώματα στο πρώτο φως της ανατολής. Σφουγγάρια πιάνει το μάτι σου παντού, απλωμένα στους πάγκους των “gift-shops” που ετοιμάζονται για μια καινούργια εμπορική μέρα.Κι όμως πίσω από το γραφικό σκηνικό, δεν πάει ο νους σου πόσο πονεμένος είναι τούτος ο τόπος…

 

Κάθε χρόνο, το Μάη, οι βουτηχτάδες έφευγαν για τις ακτές της Αφρικής, μ΄  ένα σφίξιμο στην καρδιά. Γυναίκες και παιδιά έμεναν πίσω, περιμένοντας το γυρισμό τους, τον Σεπτέμβρη.  Άναβαν κεριά στην Παναγιά για να ξορκίσουν το «κακό»: τη θωριά της μαύρης σημαίας που συχνά ανέμιζε μεσίστια, προαναγγέλλοντας από μακριά το χαμό  του δικού τους ανθρώπου. Ωστόσο το σφουγγάρι πουλιόταν ακριβά  στην Κων/πολη, στην Οδησσό, στη Μόσχα, στην Πετρούπολη, αφήνοντας πλούτη στους δαιμόνιους εμπόρους και πένθος πίσω στο νησί…

Οι Καλύμνιοι έχοντας κατά παράδοση ταυτίσει την καθημερινότητά τους με το μόχθο της θάλασσας, τους καημούς και τις ελπίδες της, διατηρούν ακόμα και σήμερα αυτήν τη σχέση ζωντανή, αφού αντλούν από αυτήν τον κυριότερο πόρο εισοδήματός τους. Εξάλλου μέχρι και το πιο πρόσφατο παρελθόν, η Κάλυμνος ήταν το κατ΄ εξοχήν νησί των σφουγγαράδων. Γι αυτό το σημαντικό κομμάτι της ιστορίας, αλλά και της ζωής αυτού του τόπου υπάρχουν πληροφορίες από το 1800 και μετά. Η ζήτηση των σφουγγαριών και κατ’ επέκταση το επάγγελμα του σφουγγαρά έφτασαν στο απόγειό τους στις αρχές του 20ου αιώνα. Τότε ο πληθυσμός του νησιού αυξήθηκε κατακόρυφα λόγω των εποίκων που εγκαταστάθηκαν στην Κάλυμνο με σκοπό να βρουν δουλειά ως βουτηχτάδες.

Πάντοτε βέβαια υπήρχαν οι «μεσάζοντες», οι έμποροι δηλαδή, που απολάμβαναν το μεγάλο περιθώριο κέρδους των περιζήτητων σφουγγαριών δίνοντας ψιχία στους θαλασσινούς οι οποίοι με κίνδυνο της ζωής τους τα  συγκέντρωναν από το βυθό. Αργότερα η χρήση του σκάφανδρου αύξησε την παραγωγικότητα, παράλληλα όμως έφερε περισσότερο πένθος στο νησί, αφού η άγνοια της αποσυμπίεσης κατέληγε να προκαλεί τη νόσο των δυτών και το θάνατο στους άμοιρους βιοπαλαιστές.

Αυτό το κεφάλαιο από το παρελθόν της Καλύμνου μοιάζει με παραμύθι γεμάτο ανεπανάληπτες ιστορίες που μοιάζουν φανταστικές, πρωταγωνιστεί όμως η ίδια η ζωή. Μια τέτοια ιστορία μας διηγήθηκε ένας παλιός Καλύμνιος για τον σφουγγαρά Γιάννη Τριαντάφυλλο που στα 1888 βούτηξε ανοικτά της Βεγγάζης για σφουγγάρια και βρέθηκε στα σωθικά σκυλόψαρου!! Το απίστευτο είναι ότι σώθηκε χάρη στη βαριά σκανδαλόπετρα(η πέτρα που βοηθούσε τους βουτηχτάδες στην κατάδυση) υποχρέωσε το ψάρι να τον ξεράσει ζωντανό.

Όλες οι εκκλησίες της Καλύμνου είναι γεμάτες από τα τάματα των μανάδων που ζητούσαν γιατρειά για το «χτυπημένο» από τη νόσο των δυτών παλικάρι, ή των συζύγων που εύχονταν να γυρίσουν σώοι, πατέρας και γιος, από το ταξίδι στη Μπαρμπαριά. (περισσότερα https://viewsofgreece.gr/kalimnos/)

Γιατί να καταστρέψεις τις διακοπές σου; ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΕ ΑΦΟΡΑ

Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

• δύτες
• Δωδεκάνησα
• Καλυμνος
• Πόθια
• σφουγγαράδες