Δομοκός, περιηγήσεις σε μια ευλογημένη γη

Ξεφεύγοντάς από τα «πεπατημένα» ταξιδιωτικά μονοπάτια και τα πολυδιαφημισμένα ορεινά θέρετρα, αναζητούμε εδώ, στα ορεινά της Φθιώτιδας, έναν γνωστό, αλλά στην ουσία άγνωστο τόπο, που θα μας κερδίσει με την απλότητά του, τους ανοιχτόκαρδους ανθρώπους του  και τη γοητεία του ανεπιτήδευτου τοπίου του.

Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Copyright text: Germaine Alexakis/ Views Of Greece

Στροφές και πάλι στροφές… Σειρά τα αυτοκίνητα πίσω από κάθε προπορευόμενη νταλίκα.  Τα χέρια σφιγμένα στο τιμόνι, οι αισθήσεις σε εγρήγορση, το φιδογύρισμα του δρόμου λες και δεν έχει τελειωμό…

Αυτή ήταν η δύσκολη οδική πραγματικότητα μέχρι πριν από λίγα χρόνια στις στροφές του Δομοκού, ανεβαίνοντας από Λαμία. Η ανακούφιση των οδηγών ερχόταν όταν σε υψόμετρο 550 περίπου μέτρων, το οροπέδιο του Δομοκού ξεπρόβαλλε σαν ευχάριστο ξάφνιασμα μπροστά τους.

Ακόμη και σήμερα που ο δρόμος έχει διαπλατυνθεί  αρκετά, η  διαδρομή ανάμεσα στη Λαμία και στον Δομοκό παραμένει μια μικρή δοκιμασία για  οδηγούς και οχήματα, πόσο μάλλον αν συνδυάζεται με κακοκαιρία.

Στο τέλος της διαδρομής συναντάμε τη μικρή και όχι τουριστικά αξιοποιημένη πολίχνη του Δομοκού, σφηνωμένη στη ρίζα του βράχου σε ύψος 570  μέτρων να αντικρύζει από τη μια το ομώνυμο οροπέδιο και από την άλλη το άπλωμα του θεσσαλικού κάμπου.

Εύφορος τόπος που κατοικείται από τα πανάρχαια χρόνια

Μέχρι τον Β. Παγκόσμιο Πόλεμο ένα μεγάλο μέρος του υψιπέδου το κάλυπτε η λίμνη Ξυνιάδα λίμνη  γνωστή από την αρχαιότητα (αναφέρεται από τον Ηρόδοτο και τον Απολλώνιο τον Ρόδιο) ως ένας σημαντικός υδροβιότοπος με εξαιρετικά πλούσια ιχθυοπανίδα.   Οι Οθωμανοί την ονόμαζαν  Νταουκλή ή Ταουκλί (ταούκ = όρνιθα) πιθανόν λόγω των μεγάλων πληθυσμών υδρόβιων πτηνών που ζούσαν εδώ. Η αποξήρανση της λίμνης ξεκίνησε κατά την δεκαετία του 1920 όμως ολοκληρώθηκε το 1944.

Η αποξήρανση της Ξυνιάδας λίμνης είχε επιπτώσεις στο οικοσύστημα  

Αυτή η ανθρωπογενής παρέμβαση στο οικοσύστημα απελευθέρωσε αρκετή προς καλλιέργεια γη όμως κατέστρεψε μια πανέμορφη και πλούσια σε ιχθυοαποθέματα λίμνη ενώ ταυτόχρονα προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημία στον υδροφόρο ορίζοντα. Σήμερα υπάρχουν σκέψεις για την ανασύσταση μέρους της αρχαίας λίμνης.

Το καλωσόρισμα του Δομοκού

Η πόλη του  Δομοκού είναι κτισμένη στη άκρη του οροπεδίου, επάνω στο στρατηγικής σημασίας πέρασμα που συνέδεε τον Θεσσαλικό κάμπο με την κεντρική Ελλάδα. Το κάστρο του Δομοκού που δεσπόζει στον λόφο πάνω από τον αστικό ιστό, όπως εξάλλου και τα περισσότερα της περιοχής κτίστηκαν από τους Βυζαντινούς και επεκτείνονταν από τους Φράγκους. Συνεπώς χρονολογείται και αυτό από τον Μεσαίωνα.

Πιθανόν εδώ να βρίσκονταν η ακρόπολη της αρχαίας Θαυμακίας (στα  Ομηρικά έπη αναφέρεται ως  Θαυμακίη), τμήμα της αρχαίας τειχοποιίας είναι ορατό και σήμερα. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 στον Δομοκό έγινε η ύστατη μάχη πριν καταρρεύσει το ελληνικό μέτωπο που είχε ως αποτέλεσμα  την προσωρινή κατάληψη της πόλης αλλά και της Θεσσαλίας από τους Τούρκους.

Δεν είναι δημοφιλής προορισμός, όμως αξίζει τον κόπο

Όποιος και αν είναι ο τελικός προορισμός σας, περνώντας από τον Δομοκό αξίζει να παρεκκλίνετε λίγο από την πορεία σας και να ανηφορίσετε έως την κορφή του λόφου όπου δεσπόζει το κάστρο. Αν μη τι άλλο, η θέα από εδώ είναι μοναδική με καθαρό καιρό και δικαιολογεί απόλυτα την αρχαία ονομασία της πόλης «Θαυμακός» – δηλαδή θαυμάσια θέα- από παράφραση της οποίας προέρχεται και το σημερινό όνομα.

Από τις επάλξεις του κάστρου και από ύψος 600 περίπου μέτρων ποζάρει σφαιρικά η πεδιάδα των Φαρσάλων,  ο χιονισμένος όγκος του Όλυμπου, ο Κίσσαβος, στα δυτικά τα απροσπέλαστα  Άγραφα, το Βελούχι και το υψίπεδο της λεκάνης της Ξυνιάδας.

Ίχνη αρχαίων ελληνικών πόλεων στην περιοχή του Δομοκού

Λίγο πιο έξω από την πόλη του Δομοκού, (μπορείτε να πάτε και με τα πόδια περπατώντας για 30 λεπτά) συναντάμε το ονομαζόμενο από τους ντόπιους Στρογγυλόκαστρο που μάλλον κτίσθηκε τον 17^ο αιώνα επί Τουρκοκρατίας. Είναι από τα ελάχιστα κάστρα στην Ελλάδα με κυκλική τειχοποιία. Ο θρύλος θέλει να  επικοινωνεί με υπόγεια σήραγγα με το λεγόμενο «Γυναικόκαστρο»   στο χωριό Νέο Μοναστήρι, 16 χιλιόμετρα βόρεια του Δομοκού, όπου βρισκόταν η θέση της αρχαίας Ελληνιστικής πόλης Προέρνα. Πάντως για όσους αναζητούν σημαντικά, αλλά μη αξιοποιημένα αρχαία μνημεία, η περιοχή βρίθει από ξεχασμένες ακροπόλεις και απομεινάρια του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού. Ενδεικτικά να αναφέρουμε την ακρόπολη Ερινεού στο Πετρωτό,  τις οχυρώσεις από την  ακρόπολη των αρχαίων Εκκαραίων (18 χλμ.) βόρεια του Δομοκού, και τα υπολείμματα από την σπουδαία αρχαία Φθιωτική πόλη  Μελιταία που άκμασε κυρίως τον 5ο αι. π.Χ. .

Πρότυπα ποιοτικά παραδοσιακά προϊόντα

Η πλειονότητα των κατοίκων της Φθιωτικής κωμόπολης ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την παραγωγή τυροκομικών προϊόντων όπως είναι το πασίγνωστο “κατίκι Δομοκού”, αλλά και με την γεωργία. Το μικροκλίμα της περιοχής, η ιδιαίτερη σύσταση του εδάφους, η αγάπη των νέων παραγωγών για τη γη τους αποφέρουν ποιοτικά γεωργικά προϊόντα όπως τα όσπρια που πλέον καλλιεργούνται με νέες φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες. Παράλληλα η αμπελοκαλλιέργεια και οι μηλιώνες διεκδικούν, μετά από συντονισμένες προσπάθειες, δυναμικά τον χώρο που τους αξίζει σε τούτη τη γόνιμη γη, αποφέροντας καρπούς γευστικούς και υψηλής ποιότητας.

Ενδιαφέρουσες περιηγήσεις με αφετηρία τον Δομοκό

 Αν θέλετε να πραγματοποιήσετε μια σύντομη περιήγηση στο οροπέδιο του Δομοκού μπορείτε να έρθετε σε επαφή με τους καλλιεργητές απολαμβάνοντας ταυτόχρονα τα αγροτικά τοπία. Θα προτείναμε μια σύντομη και ευχάριστη διαδρομή που ξεδιπλώνεται ανάμεσα σε οπωρώνες, αμπελώνες και καταπράσινους γήλοφους.

Αφετηρία σας θα είναι η πόλη του Δομοκού απ’ όπου θα κατευθυνθείτε ανατολικά προς τα χωριά Βούζι (επισκεφθείτε το λαογραφικό μουσείο), Μαντασιά, Πολυδέντρι, Καρυές και θα ολοκληρώσετε τη βόλτα σας καταλήγοντας πάλι στον Δομοκό, μετά από 30 χιλιόμετρα πορείας, ακολουθώντας πάντα ασφάλτινους δρόμους. Στην άκρη του δρόμου –κυρίως τα Σαββατοκύριακα- θα συναντήσετε αγρότες να πωλούν τους καρπούς της γης τους.

Ποικιλία όμως αγροτικών προϊόντων, ντόπιων τυριών και αρωματικών φυτών θα βρείτε τόσο σε πρατήρια του Δομοκού και επί της εθνικής οδού Λαμίας – Καρδίτσας, όσο και στην κεντρική αγορά της πόλης.

Πριν συνεχίσετε το ταξίδι σας ξαποστάστε σε κάποια από τις ψησταριές – τσιπουράδικα στον κεντρικό δρόμο του Δομοκού, όπου μάλιστα θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε εκτός από τα ντόπια κρέατα και τα τοπικά τυροκομικά προϊόντα, συνοδεία σπιτικού τσίπουρου.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Περιήγηση στην άγνωστη δυτική Θεσσαλία, Φανάρι, Μουζάκι, Ελληνόκαστρο

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• αρχαία Θαυμακός
• βιολογικά προίοντα.
• Δομοκός
• κάστρο Δομοκού
• λίμνη Ξυνιάδα