Από  την Θεσσαλία στην Ήπειρο, το θρυλικό «πέρασμα» του Μπάρου

Ετοιμαστείτε για ανελέητο κλωθογύρισμα… Ο δρόμος κουλουριάζεται σαν φίδι μέσα σε φαράγγια, πυκνόφυτα δάση και απόκρημνες πλαγιές. Με αφετηρία την Καλαμπάκα, η περιπέτεια ξεκινά από τα χωριά του Ασπροπόταμου και κορυφώνεται στον αυχένα του Μπάρου, σ’ ένα από τα λιγοστά προσβάσιμα ορεινά «περάσματα» από τη Θεσσαλία στην Ήπειρο, από τα βλαχοχώρια των Τρικάλων στα χωριά των Τζουμέρκων.

Copyright photo & text : Theo Athanasiadis / Views Of Greece

Μέσα στην καρδιά της Πίνδου,  σε σημείο όπου η πολύκορφη παρουσία του βουνού Κακαρδίτσα σμίγει με το βουνό Περιστέρι, βρίσκεται ένα από τα πλέον δύσβατα πέρασμα της Πίνδου γνωστό για τις τρομερές χιονοθύελλες που ξεσπούν απροειδοποίητα ακόμη και την άνοιξη.

Η ορεινή διάβαση του Μπάρου  (Passa Mparou στα βλάχικα) ήταν γνωστή εδώ και αιώνες στα καραβάνια των κυρατζίδων  (αγωγιατών) που μετέφεραν ανθρώπους και εμπορεύματα στα δυσπρόσιτα χωριά, αλλά και στους τσελιγκάδες της Πίνδου που κάθε άνοιξη ανέβαζαν τα κοπάδια  τους από τα χειμαδιά της Θεσσαλίας, ψηλά στα αλπικά λιβάδια για να βοσκήσουν ελεύθερα όλο το καλοκαίρι.

Τότε ήταν μια εποχή που τα κορφοβούνια της Κεντρικής Πίνδου και οι κοινότητες που ρίζωναν στις πλαγιές της, έσφυζαν από ζωή. Με την πάροδο του χρόνου, αλλά κυρίως μετά τον Εμφύλιο πόλεμο ο τόπος άδειασε…

Αργότερα ανοίχθηκαν δρόμοι που συνέδεσαν τα Τζουμερκοχώρια με την Άρτα και τα Γιάννενα, τα χωριά του Άσπρου με τα Τρίκαλα και την Καλαμπάκα

Μέσα στις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν  το ορεινό πέρασμα του Μπάρου πέρασε σε αχρηστία και  λησμονήθηκε.

Φυσική πίστα για 4χ4

Το καλοκαίρι κάποιοι  κάτοχοι τετρακίνητων οχημάτων αποφάσιζαν να αναζητήσουν την περιπέτεια διασχίζοντας  τον τρισάθλιο χωματόδρομο που τολμούσε να σκαρφαλώσει σε μεγάλα υψόμετρα  συνδέοντας την Ανθούσα και το Χαλίκι (Θεσσαλία) με τους Καλαρρύτες και το Ματσούκι (Ήπειρος). Μέσα σε αυτούς και ο γράφων που πολλές φορές αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω ηττημένος από τις λάσπες,  τις κατολισθήσεις ή τις ξεχασμένες χιονούρες που ακόμη και τον Ιούνη επέμεναν να καταλαμβάνουν το οριακά στενό οδόστρωμα,  εκεί ψηλά στη ράχη του Καταρραχιά σε υψόμετρο 1800 και βάλε…

Σήμερα όλοι μπορούν να ανέβουν στο Μπάρο, αρκεί να το επιτρέπει ο καιρός

Σήμερα ο δρόμος αυτός έχει ασφαλτοστρωθεί, έτσι αν ο καιρός είναι ήπιος μπορείς  την άνοιξη ή και νωρίς το Φθινόπωρο, ακόμη και με συμβατικό αυτοκίνητο να πιεις τον καφέ σου στην όμορφη πλατεία της Ανθούσας και να φας το μεσημεράκι στις γραφικές ταβέρνες των Καλαρρύτες απολαμβάνοντας τη διαδρομή και τα σπάνιας ομορφιάς τοπία!

Κατά που πέφτει ο Μπάρος;

Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε μια ταξιδιωτική σειρά ώστε να προσανατολιστούμε  γεωγραφικά, να συμφιλιωθούμε με το πολύπλοκο ορεινό ανάγλυφο της Κεντρικής Πίνδου και τις  αποστάσεις. Από την Καλαμπάκα ή το Περτούλι θα βάλετε στο gps το χωριό Ανθούσα των Τρικάλων το οποίο απέχει 70 χιλιόμετρα από την Καλαμπάκα και βρίσκεται στην άνω λεκάνη απορροής του Αχελώου, γνωστού εδώ στα ορεινά και σαν Ασπροπόταμου η Άσπρου.

Στη διασταύρωση της Ανθούσας προς Χαλίκι στο ύψος του μοναστηριού της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας  θα συναντήσουμε τον νέο ασφαλτοστρωμένο δρόμο που τραβά με κατεύθυνση δυτική προς Ήπειρο (υπάρχει ταμπέλα για Καλαρρύτες) .

Τα πρώτα χιλιόμετρα της ανάβασης

Η πορεία στην αρχή ξεδιπλώνεται μέσα σε όμορφο δάσος από θεόρατα έλατα και πυκνόφυτες οξιές. Στο βάθος της χαράδρας κυλά τα αφρισμένα νερά του το ρέμα του Νέγκρη (παραπόταμος του Αχελώου).  Η ανάβαση έντονη και διαρκής μας φέρνει σε όλο και μεγαλύτερα υψόμετρα ενώ σιγά σιγά μας αποκαλύπτεται το πολύπλοκο ορεινό σύμπλεγμα της Κεντρικής Πίνδου σε όλο του το μεγαλείο.

Εδώ βρίσκονταν τα σύνορα Ελλάδας Τουρκίας

Μετά  τη βρύση Βάικα, στη τοποθεσία Γούπι, το τοπίο σιγά -σιγά ξεγυμνώνεται. Το υψόμετρο όλο και μεγαλώνει.  Βράχια,  γκρεμοί  και   δεκάδες ανεμοδαρμένες  κορφές που ξεπερνούν τα 2000 μέτρα ύψος εμφανίζονται μπροστά μας μετά από  κάθε  στροφή.  Δώδεκα χιλιόμετρα επίπονης ανάβασης  και φτάνουμε   στη θέση Μπάρος (μέγιστο υψόμετρο 1920). Εδώ βρίσκονταν μέχρι το 1912 τα Ελληνοτουρκικά σύνορα.

1900 μέτρα ψηλά στη ράχη του Μπάρου

Η ορεινή διάβαση του Μπάρου ήταν ένα από τα τρία ορεινά περάσματα της Κεντρικής Πίνδου που χρησιμοποιούσαν το καλοκαίρι για να μεταφέρουν τα καραβάνια τους οι αγωγιάτες. Τα άλλα δυο είναι η γνωστή διάβαση της  Κατάρας κοντά στο Μέτσοβο και νοτιότερα και η διάβαση που συνέδεε την Ελάτη Τρικάλων με τη Μεσοχώρα και το Βουργαρέλι Άρτας.

Η περιήγηση συνεχίζεται στους Καλαρρύτες, το Συρράκο και τα Τζουμερκοχώρια

Στον αυχένα του Μπάρου αφήνουμε πλέον πίσω τη  Θεσσαλία και  αρχίζουμε να  κατηφορίζουμε  προς την πλευρά της Ηπείρου. Στα 13 χιλιόμετρα από την διασταύρωση της Ανθούσας ο  δρόμος  διχάζεται. Το ένα παρακλάδι   με πορεία νότια διατρέχει  τον γυμνό διάσελο Τζούμα Πλαστάρι και κατεβαίνει προς την πλευρά των  Τζουμέρκων για να  καταλήξει μετά από 10 χιλιόμετρα στο χωριό Ματσούκι Ιωαννίνων. Από Ματσούκι αν θέλετε συνεχίζεται εύκολα πια για Πράμαντα και Άραχθο.

Πίσω στον αυχένα του  Μπάρου  ο ασφάλτινος δρόμος τραβά δυτικά την γεμάτη στροφές κατηφορική του πορεία,  περνά από τη θέση Βρύση Νικούλτσα και καταλήγει στην είσοδο των Καλαρρυτών (11 χλμ). Το χωριό θεωρείται δίκαια ένα από τα ομορφότερα   της Κεντρικής Πίνδου και διαθέτει υποδομή για φαγητό και διαμονή .  Από εδώ  θα επισκεφθείτε τη χαράδρα του Καλαρρύτικου ποταμού από όπου περνά το μονοπάτι που οδηγεί στο Συρράκο (2χλμ.) και φυσικά συνεχίζοντας τον ασφάλτινο  δρόμο προς Πράμαντα θα πραγματοποιήσετε μια στάση στην μονή Κηπίνας.

Θλίψη! στο όνομα της «πράσινης ανάπτυξης» καταστρέφουν τα πολύτιμα ορεινά οικοσυστήματα

Στα αρχέγονα  δάση της Κακαρδίτσας, του Λάκμου (Περιστέρι), της Ρόνας ζουν όλα τα μεγάλα θηλαστικά των βουνών της Βαλκανικής Χερσονήσου όπως η καφετιά αρκούδα (Ursus arctos), ο λύκος (Canis lupus), το ελάφι (Cervus elaphus), τα ζαρκάδι (Capreolus capreolus), το αγριογούρουνο (Sus scrofa), η βίδρα (Lutra lutra) που πλέον έχουν εξαφανιστεί εδώ και χρόνια από τους ορεινούς βιοτόπους της Ευρώπης. Η περιοχή αυτή της Κεντρικής Πίνδου  που θεωρείται από τις ομορφότερες ορεινές τοποθεσίες των  Βαλκανίων απειλείται από τις όλο και αυξανόμενες ανθρωποκεντρικές  παρεμβάσεις που κατατεμαχίζουν και αλλοιώνουν τα αλπικά υψίπεδα.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια η αιολική βιομηχανία με την καταστρεπτική παμφάγα όρεξη της έχει βαλθεί να καταστρέψει την ευρύτερη περιοχή της Ν. Πίνδου εγκαθιστώντας δεκάδες αιολικούς σταθμούς σε υψόμετρα 1500 -2000 μέτρων. Αν αυτή είναι η «πράσινη ανάπτυξη» που μας υπόσχονται  τότε είναι σίγουρο πως βαδίζουμε σε παντελώς λανθασμένο δρόμο. Αυτά τα σπάνια ορεινά οικοσυστήματα δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε σε κανένα να τα  αλλοιώσει με τεράστιες βιομηχανικού τύπου παρεμβάσεις αλλά αντίθετα θα πρέπει να τα διαφυλάξουμε ως πολύτιμη κληρονομιά για τις μελλοντικές γενιές. Δυστυχώς συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο.!!!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΗ: Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα το Έθνος της Κυριακής τον Νοέμβριο του 2013 και  εμπλουτίστηκε με νέα στοιχεία και φωτογραφίες τον Οκτώβριο του 2021 και του 2022.

 ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Ο Όρλιακας της Πίνδου και  τα μονοπάτια του

“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975).  Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.

• Ασπροπόταμος
• Αχελώος
• πέρασμα Μπάρου
• Πίνδος
• Τζουμέρκα