Στα χωριά του Ασπροπόταμου
Η περιοχή του Ασπροπόταμου ( Άσπρου ή Αχελώου) απλώνεται στο πλούσιο ανάγλυφο των βουνών της νότιας Πίνδου, στα όρια του σημερινού νομού Τρικάλων με τον νομό Ιωαννίνων. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα σύνολο 67 χωριών και οικισμών.
photo: THEO ATHANASIADIS/views of greece
Οι κάτοικοι, βλάχοφωνοι Έλληνες στην πλειοψηφία τους, συνδέονταν μεταξύ τους με ισχυρούς πολιτιστικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς δεσμούς, διατηρώντας με αυτόν τον τρόπο τη συνοχή της τοπικής κοινωνίας σε εποχές ασταθείς και δύσκολες.
Η πέτρα που υπήρχε σε αφθονία στα γύρω βουνά και το ξύλο από τα δάση, έδωσαν στους ανθρώπους την πρώτη ύλη για να στηθούν αρχικά τα κονάκια τους που στη συνέχεια θ’ αποτελούσαν τη μόνιμη και ασφαλή κατοικία τους ενάντια στις επιδρομές των ληστών, μα και στον αδυσώπητο χιονιά που ανέκαθεν πολιορκούσε τα ορεινά αυτά χωριά για περισσότερο από 7 μήνες το χρόνο. Τα μικρά, αλλά ζωηρά ποτάμια, με μόνιμη ροή νερού, έδιναν κίνηση στις μυλόπετρες, στα νεροπρίονα, στα μαντάνια, στις ντριστέλες.
Photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece
Κατασκευάζοντας ξερολιθιές για να στηρίζουν τα μικρά χωράφια τους, οι χαλκέντεροι ορεσίβιοι καλλιεργούσαν με κόπο τις επικλινείς πλαγιές. Τα γεωργικά προϊόντα όμως που παρήγαγαν δεν αρκούσαν για τη συντήρηση των τοπικών πληθυσμών. Συμπλήρωμα στη διατροφή έδιναν τα ψάρια του Αχελώου και το άφθονο κυνήγι, καθώς οι εφευρετικοί κάτοικοι της περιοχής, παρά τα πρωτόγονα μέσα που διέθεταν εκμεταλλεύονταν το κάθε τι που τους έδινε η φύση. Έτσι κατάφεραν να στήσουν μια κοινωνία ολιγαρκή, μα αυτάρκη.
photo: THEO ATHANASIADIS/views of greece
Η τραχιά Πίνδος γεννούσε ανέκαθεν περήφανους ανθρώπους, με ελεύθερη και ανυπότακτη ψυχή σμιλεμένη απ’ την ανάσα του βουνίσιου αέρα και γαλουχημένη με τη θωριά των απάτητων βουνοκορφών, τη δύναμη και την διαύγεια των αφρισμένων νερών των ποταμών. Όπως ήταν φυσικό, επαναστατικά κινήματα η περιοχή του Ασπροπόταμου γνώρισε πολλά. Οι τούρκοι αν και υπερείχαν καθολικά, δύσκολα μπόρεσαν να τα βγάλουν πέρα με τους ντόπιους οπλαρχηγούς οι οποίοι εφάρμοζαν τον ανταρτοπόλεμο από διαίσθηση. Χτυπούσαν κι έφευγαν! Λημέρι τους κάθε σπηλιά και κάθε πέτρα, κάθε φαράγγι και δάσος.
Στις 5 Ιουλίου 1821 τα λάβαρα της επανάστασης που ήδη ανέμιζαν στην Στερεά Ελλάδα και το Μοριά, υψώθηκαν στις όχθες του Ασπροπόταμου από επαναστατημένους κατοίκους, μυημένους στη φιλική Εταιρία.
Η μεγάλη καταστροφή ήρθε το 1823 με την εισβολή του Μουσταή Πασά της Σκόρδας, ο οποίος εκμεταλλεύτηκε τις έριδες των ντόπιων οπλαρχηγών Καραϊσκάκη και Στουρνάρη. Έτσι, οι τούρκοι, έστω και πρόσκαιρα, πάτησαν τα ανυπότακτα βουνά τους. Οι Ασπροποταμίτες, ξεριζωμένοι από τις πατρογονικές εστίες τους, ροβόλησαν προς τα όρη του Βάλτου, στην Αιτωλοακαρνανία.
photo: THEO ATHANASIADIS/views of greece
Αργότερα ένα ακόμη κτύπημα- το οριστικό αυτή τη φορά- ήρθε με τον εμφύλιο και τις γνωστές συνέπειες για τις κοινωνίες της ορεινής Ελλάδας. Οι κοινωνικοί δεσμοί κατακερματίστηκαν. Οι κάτοικοι του Ασπροπόταμου πήραν των ομματιών τους. Κάποιοι απ’ αυτούς έγιναν εργάτες στη Γερμανία και στο Βέλγιο κι άλλοι βρέθηκαν στην Αμερική, στην Αυστραλία, στον Καναδά. Αργότερα ήρθαν οι δρόμοι και τα’ αυτοκίνητα που διευκόλυναν τη μεγάλη φυγή προς τις πόλεις. Τα χωριά άδειασαν, τα σπίτια κατέρρευσαν, τα καλντερίμια χορτάριασαν…
Copyright photo: Theo Athanasiadis / Views Of Greece
Copyright text: Germaine Alexakis/ Views Of Greece
“Views Of Greece” travel photojournalism – Discover the real Greece with the experts
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους κειμένων ή και των φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού, σύμφωνα με τον νόμο Ν.2121/1993 και τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το ν. 100/1975). Η Πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον δημιουργό και αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.
